یکی از مشکلات بتن‌ریزی به‌ویژه برای افرادی که تجربه کافی برای کار با شیلنگ ویبراتور ندارند، این است که شیره بتن بالا می‌آید. در این حالت مقاومت بتن در قسمت‌های مختلف متغیر خواهد بود. به این معنی که اگر بتن را سه‌لایه در نظر بگیریم، ملات یا همان شیره بتن بالا قرار گرفته، سنگ‌دانه‌های ریز در قسمت لایه میانی و سنگ‌دانه‌های بزرگ در قسمت زیرین قرار می‌گیرد؛ درحالی‌که حالت مطلوب بتن این نیست. در این مطلب قصد داریم به همین موضوع بپردازیم، اول به تعریف شیره بتن خواهیم پرداخت و در نهایت راهکارهایی برای جلوگیری از بالا آمدن شیره بتن عنوان می‌کنیم.
شیره بتن چیست؟
حتماً می‌دانید که بتن از ترکیب آب با سیمان و اختلاط آن با سنگ‌دانه‌ها (شن و ماسه) و برخی مواد افزودنی که برای شرایط آب‌وهوایی گرم یا سرد و غیره است درست می‌شود. ما به ترکیب آب و سیمان شیره بتن می‌گوییم. همان قسمتی که باعث چسبندگی بالا در بتن خواهد شد. شیره بتن خمیری شکل و رقیق است، مثل فِرنی!
برای بالا نیامدن شیره بتن چه باید کرد؟
برای فشردگی مناسب بتن به‌وسیله شیلنگ ویبراتور، قسمت مرتعش یا همان پوکر شیلنگ ویبراتور باید کاملاً داخل بتن قرار بگیرد. عمل تراکم با این کار افزایش می‌یابد. وقتی شما شیلنگ ویبراتور را در عمق بتن فرو می‌برید ارتعاشات بیشتری به قسمت زیرین وارد شده و باعث همگونی بتن خواهد شد.
در هنگام ویبره کردن معمولاً از لرزش بیش از حد باید جلوگیری شود. در این باره چند نکته را به‌خاطر داشته باشید:
- تناسب اندازه شیلنگ ویبراتور با عمق بتن و مساحت بتن‌ریزی
اگر برای یک بتن‌ریزی با عمق کم از شیلنگ ویبراتورهایی که قطر پوکر آن‌ها زیاد است استفاده کنید، باعث می‌شود شیره بتن شما بالا بیاید و در بتن ایجاد ناهمگونی کند. در عوض اگر پوکر کوچک باشد، بتن به‌خوبی ویبره نخواهد شد و مشکلات عدم ویبره کردن برای بتن پیش می‌آید که در مقاله زیر می‌توانید اثرات مخرب عدم ویبره کردن مناسب را بخوانید.
- تناسب نوع شیلنگ ویبراتور با پروژه
همان گونه که می‌دانید شیلنگ ویبراتورها انواع مختلفی دارند که عبارت‌اند از:
- شیلنگ ویبراتور بنزینی یا مکانیکی
- شیلنگ ویبراتور بادی
- شیلنگ ویبراتور برقی کانورتوری
- شیلنگ ویبراتور دریلی
شیلنگ ویبراتور مکانیکی یا بنزینی، متداول‌ترین نوع شیلنگ ویبراتور است که فروش بالایی نیز دارد و قیمت آن نیز مناسب است اما نوع عملکرد آن همان گونه که از نام آن مشخص است، به‌صورت مکانیکی است به این صورت که با روشن‌کردن موتور ویبراتور، فنر داخل شیلنگ به گردش درآمده و آن را به قسمت لرزاننده داخل پوکر منتقل می‌کند، این قسمت به‌صورت دایره‌ای می‌چرخد و در نتیجه پوکر را به لرزه در می‌آورد. در واقع ارتعاشات شیلنگ ویبراتورهای مکانیکی تقریباً ارتعاشاتی محکم و پرقدرت است. اما اگر بخواهید بتن شما به بهترین وجه ممکن ویبره شود به‌گونه‌ای که تمام قسمت‌های آن به‌خوبی مرتعش شوند باید از شیلنگ ویبراتورهای برقی کانورتوی استفاده کنید که فرایند کاری آن‌ها کمی متفاوت است. در واقع وقتی نیروی لازم از قسمت مبدل یا موتور کانورتوری به شیلنگ منتقل می‌شود، قسمت لرزاننده داخل پوکر مثل نیش مار لرزش‌هایی ایجاد می‌کند، این لرزش‌ها دو ویژگی دارند:
- بسیار ریز است.
- بسیار منظم است.
ویبره کردن بتن با شیلنگ ویبراتور کانورتوری کیفیت بسیار بهتری برای بتن ایجاد خواهد کرد و به هیچ وجه شیره بتن با این شیلنگ ویبراتور بالا نمی‌آید.
چند نکته ساده درباره شیره بتن که باید بدانید
- برای بیشتر مخلوط‌های بتونی، لرزش‌های بیش از اندازه باعث جداسازی سنگ‌دانه‌ها و ملات می‌شود.
- ویبره کردن غیراصولی باعث افزایش چگالی سنگ‌دانه‌ها در لایه زیرین بتن خواهد شد برای رفع این مشکل باید شیلنگ را به‌صورت عمودی و در عمق بتن قرارداد.
- ازآنجایی‌که شیره بتن سبک‌تر است تمایل به بالا آمدن دارد.
- بالا آمدن بتن منجر به ضعف بتن در برخی نواحی خواهد شد و ممکن است پدیده‌هایی مثل کرموشدن بتن به وجود بیاید.
- اگر بتن‌ریزی برای پروژه‌های حساسی مانند پروژه‌های راه‌سازی و جاده‌سازی انجام می‌شود بالا آمدن شیره بتن باعث نامقاوم بودن بتن خواهد شد. این مسئله به‌ویژه برای مواقعی که نیروی کششی به بتن وارد می‌شود بیشتر خودش را نشان خواهد داد.
منابعی برای مطالعه بیشتر:
