قدیم‌ترها که مصالح ساختمانی به پیشرفتگی امروز نبود، خانه‌ها را از خشت و گل می‌ساختند حتی برخی دیوارها بدون هیچ‌گونه خشت و آجری، صرفاً با کاهگل درست می‌شد. مثلاً در روستاها به دلیل اینکه دیوارها خیلی بلند نبود و نهایتاً ارتفاع آن‌ها یک تا یک و نیم متر می‌شد، دیوارهای کاهگلی که کلفتی آن به حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر می‌رسید، یکی از بهترین متریال‌های موجود برای ساخت‌وساز بود که علاوه بر سهولت ساخت، قیمت مناسبی داشت و کافی بود یک نم باران هم به آن بخورد تا فضای حیاط خانه یا باغ آکنده از بوی کاهگل نم‌دار شود. امروزه که همه چیز پیشرفت کرده، کاهگل هم برای خودش پیشرفت‌هایی داشته است. همین بتن الیافی که این روزها در بسیاری از ساختمان‌ها به کار می‌رود، الگوی خود را از کاهگل گرفته است. همه این‌ها را گفتیم تا بگوییم که بتن الیافی چیست و چه کاربردی در سازه‌های بتنی دارد. باز ابزارینو همراه باشید تا بیشتر در این باره بدانید.
بتن الیافی چیست؟
در حقیقت بتن الیافی همان بتن معمولی است با این تفاوت که در آن الیاف‌های به خصوصی به‌کاررفته که مقاومت آن به‌ویژه مقاومت کششی آن را افزایش می‌دهد. دقیقاً مانند کاهگل که از کاه و گل ساخته شده و کاه نقش الیاف را بازی می‌کند، در بتن الیافی نیست الیاف، گیرایی و چسبندگی بتن را بالا می‌برد. به بتن الیافی در زبان انگلیسی FRC می‌گویند که مخفف Fiber Reinforced Concrete است. بنابراین هرجا دیدید صحبت از FRC است، منظور گوینده همان بتن الیافی است. می‌توان گفت انواع بتن الیافی به‌نوعی یک کامپوزیت است که خاصیت شکل‌پذیری بالایی دارد.
ویژگی‌ها و خواص بتن الیافی چیست؟
از جمله ویژگی‌ها و خواص بتن الیافی می‌توان موارد زیر را بر شمرد:
- خاصیت شکل‌پذیری بسیار بالایی دارد
- مقاومت بتن الیافی در مقایسه با بتن‌های معمولی بیشتر است
- مانند بتن‌های معمولی به ترک نمی‌خورد (به دلیل داشتن الیاف از ترک‌خوردگی بتن جلوگیری می‌شود)
- مقاومت کششی بسیار بالایی دارد و در برابر حوادث طبیعی مقاوم‌تر است
- آسیب‌پذیری کمتری در برابر شکستگی، خمیدگی، انحنا و غیره دارد
بتن الیافی بیشتر در کجا کاربرد دارد؟
ازآنجایی‌که مقاومت این بتن بالاتر است و معضل همیشگی ترک‌خوردگی بتن در آن رفع شده و کمتر دچار این آسیب می‌شود، برای هر فضا و سازه‌ای که نیاز به مقاومت بالاتری دارد می‌توان از بتن الیافی استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال یکی از کاربردهای بتن الیافی در سازه‌های بتنی، در کف‌سازی است. به دلیل اینکه کف همواره محل عبور و مرور بوده و فشار زیادی روی آن وارد می‌شود می‌توان از بتن الیافی استفاده کرد. در ادامه برخی از موارد کاربرد بتن الیافی را مشاهده می‌کنید:
- استفاده برای کف‌سازی انواع باند فرودگاه‌ها
- استفاده برای ساخت انواع پناهگاه‌ها
- استفاده از بتن الیافی برای ساخت سوله‌ها و زاغه‌های مواد منفجره
- استفاده برای ساخت سازه‌های بتن بلند
- استفاده برای ساخت اشکال هندسی در سازه‌ها
- بهره‌گیری برای ساخت قطعات پیش‌ساخته بتنی برای کار در سازه‌های مختلف
استفاده از بتن الیافی چه مزایایی دارد؟
بتن الیافی نسلی از بتن‌ها است که توانسته عیب و ایرادهای بتن‌های قبلی را مرتفع سازد. به‌عنوان‌مثال همان بحث ترک‌خوردگی بتن که ما در مقالاتی به‌صورت مفصل به آن پرداخته‌ایم، یکی از ایراداتی است که در بتن الیافی کمتر آن را مشاهده می‌کنیم. علاوه بر این‌ها می‌توان به عایق صوتی بودن این نوع بتن نیز اشاره کرد. در حقیقت یکی از چیزهایی که در اجرای بتن الیافی به آن توجه می‌شود همین خاصیت عایق بودن آن است و به همین دلیل برای ساخت سازه‌های بیمارستانی نیز مناسب است. در کنار مزایایی که به آن‌ها اشاره کردیم می‌توان موارد دیگری نیز برشمرد که عبارت‌اند از:
- مقاومت فرسایشی و سایشی بسیار بالایی دارد
- بتن الیافی در برابر جابه‌جا شدن مقاومت بالایی دارد چراکه مقاومت کششی آن بی‌نظیر است
- این بتن خاصیت جذب انرژی بسیار بالایی دارد
- در صورت ترک‌خوردگی به‌راحتی ترمیم می‌شود
- در برابر ضربات مقاومت خوبی دارد
- انعطاف‌پذیری بالایی دارد
- در صورت ترک‌خوردگی، سرعت گستردگی ترک‌ها کمتر از بتن‌های معمولی است
- اجرای بتن الیافی بسیار راحت‌تر از بتن معمولی است
- می‌توان از بتن الیافی به‌صورت شات‌کریت (پاشش بتن) استفاده کرد
- برای ترمیم بتن‌های سنتی مناسب است
آیا استفاده از بتن الیافی به‌صرفه است؟
نمی‌توان دقیقاً گفت که استفاده از بتن الیافی مقرون‌به‌صرفه‌تر از بتن‌های معمولی است اما در شرایطی سرمایه‌گذاری برای استفاده از بتن الیافی خیلی بهتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر از استفاده از بتن‌های معمولی است. به‌عنوان‌مثال وقتی سرعت اجرای بتن در یک پروژه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، استفاده از این نوع بتن خیلی به‌صرفه‌تر خواهد بود. مثلاً می‌توان از بتن الیافی به‌صورت شات‌کریت استفاده کرد و آرماتوربندی‌ها را بتن‌ریزی کرد. از سویی دیگر به دلیل سهولت اجرای انواع بتن الیافی، هزینه‌های اجرا نیز کاهش خواهد یافت. از این مهم نیز نباید غافل بود که آسیب‌های بتن معمولی بعد از خشک‌شدن، برای بتن الیافی خیلی کمتر است و هزینه‌های ترمیم نیز نخواهد داشت.
