قدیم‌ترها که مصالح ساختمانی به پیشرفتگی امروز نبود، خانه‌ها را از خشت و گل می‌ساختند حتی برخی دیوارها بدون هیچگونه خشت و آجری، صرفا با کاهگل درست می‌شد. مثلا در روستاها به دلیل اینکه دیوارها خیلی بلند نبود و نهایتا ارتفاع آن‌ها یک تا یک و نیم متر می‌شد، دیوارهای کاهگلی که کلفتی آن به حدود 20 تا 30 سانتی متر می‌رسید، یکی از بهترین متریال‌های موجود برای ساخت و ساز بود که علاوه بر سهولت ساخت، قیمت مناسبی داشت و کافی بود یک نم باران هم به آن بخورد تا فضای حیاط خانه یا باغ آکنده از بوی کاهگل نم‌دار شود. امروزه که همه چیز پیشرفت کرده، کاهگل هم برای خودش پیشرفت‌هایی داشته است. همین بتن الیافی که این روزها در بسیاری از ساختمان‌ها به کار می‌رود، الگوی خود را از کاهگل گرفته است. همه این‌ها را گفتیم تا بگوییم که بتن الیافی چیست و چه کاربردی در سازه‌های بتنی دارد. باز ابزارینو همراه باشید تا بیشتر در این باره بدانید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
بتن الیافی چیست؟
در حقیقت بتن الیافی همان بتن معمولی است با این تفاوت که در آن الیاف‌های به خصوصی به کار رفته که مقاومت آن به ویژه مقاومت کششی آن را افزایش می‌دهد. دقیقا مانند کاهگل که از کاه و گل ساخته شده و کاه نقش الیاف را بازی می‌کند، در بتن الیافی نیست الیاف، گیرایی و چسبندگی بتن را بالا می‌برد. به بتن الیافی در زبان انگلیسی FRC می‌گویند که مخفف Fiber Reinforced Concrete است. بنابراین هرجا دیدید صحبت از FRC است، منظور گوینده همان بتن الیافی است. می‌توان گفت انواع بتن الیافی به نوعی یک کامپوزیت است که خاصیت شکل پذیری بالایی دارد.
ویژگی‌ها و خواص بتن الیافی چیست؟
از جمله ویژگی‌ها و خواص بتن الیافی می‌توان موارد زیر را بر شمرد:
- خاصیت شکل پذیری بسیار بالایی دارد
- مقاومت بتن الیافی در مقایسه با بتن‌های معمولی بیشتر است
- مانند بتن‌های معمولی به ترک نمی‌خورد (به دلیل داشتن الیاف از ترک خوردگی بتن جلوگیری می‌شود)
- مقاومت کششی بسیار بالایی دارد و در برابر حوادث طبیعی مقاوم‌تر است
- آسیب پذیری کمتری در برابر شکستگی، خمیدگی، انحنا و غیره دارد
بتن الیافی بیشتر در کجا کاربرد دارد؟
از آنجایی که مقاومت این بتن بالاتر است و معضل همیشگی ترک خوردگی بتن در آن رفع شده و کمتر دچار این آسیب می‌شود، برای هر فضا و سازه‌ای که نیاز به مقاومت بالاتری دارد می‌توان از بتن الیافی استفاده کرد. به عنوان مثال یکی از کاربردهای بتن الیافی در سازه‌های بتنی، در کف سازی است. به دلیل اینکه کف همواره محل عبور و مرور بوده و فشار زیادی روی آن وارد می‌شود می‌توان از بتن الیافی استفاده کرد. در ادامه برخی از موارد کاربرد بتن الیافی را مشاهده می‌کنید:
- استفاده برای کف سازی انواع باند فرودگاه‌ها
- استفاده برای ساخت انواع پناهگاه‌ها
- استفاده از بتن الیافی برای ساخت سوله‌ها و زاغه‌های مواد منفجره
- استفاده برای ساخت سازه‌های بتن بلند
- استفاده برای ساخت اشکال هندسی در سازه‌ها
- بهره گیری برای ساخت قطعات پیش ساخته بتنی برای کار در سازه‌های مختلف
استفاده از بتن الیافی چه مزایایی دارد؟
بتن الیافی نسلی از بتن‌ها است که توانسته عیب و ایرادهای بتن‌های قبلی را مرتفع سازد. به عنوان مثال همان بحث ترک خوردگی بتن که ما در مقالاتی به صورت مفصل به آن پرداخته‌ایم، یکی از ایراداتی است که در بتن الیافی کمتر آنرا مشاهده می‌کنیم. علاوه بر این‌ها می‌توان به عایق صوتی بودن این نوع بتن نیز اشاره کرد. در حقیقت یکی از چیزهایی که در اجرای بتن الیافی به آن توجه می‌شود همین خاصیت عایق بودن آن است و به همین دلیل برای ساخت سازه‌های بیمارستانی نیز مناسب است. در کنار مزایایی که به آن‌ها اشاره کردیم می‌توان موارد دیگری نیز برشمرد که عبارتند از:
- مقاومت فرسایشی و سایشی بسیار بالایی دارد
- بتن الیافی در برابر جابجا شدن مقاومت بالایی دارد چراکه مقاومت کششی آن بی‌نظیر است
- این بتن خاصیت جذب انرژی بسیار بالایی دارد
- در صورت ترک خوردگی به راحتی ترمیم می‌شود
- در برابر ضربات مقاومت خوبی دارد
- انعطاف پذیری بالایی دارد
- در صورت ترک خوردگی، سرعت گستردگی ترک‌ها کمتر از بتن‌های معمولی است
- اجرای بتن الیافی بسیار راحت‌تر از بتن معمولی است
- می‌توان از بتن الیافی به صورت شات کریت (پاشش بتن) استفاده کرد
- برای ترمیم بتن‌های سنتی مناسب است
آیا استفاده از بتن الیافی به صرفه است؟
نمی‌توان دقیقا گفت که استفاده از بتن الیافی مقرون به صرفه‌تر از بتن‌های معمولی است اما در شرایطی سرمایه گذاری برای استفاده از بتن الیافی خیلی بهتر و مقرون به صرفه‌تر از استفاده از بتن‌های معمولی است. به عنوان مثال وقتی سرعت اجرای بتن در یک پروژه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، استفاده از این نوع بتن خیلی به صرفه‌تر خواهد بود. مثلا می‌توان از بتن الیافی به صورت شات کریت استفاده کرد و آرماتوربندی‌ها را بتن ریزی کرد. از سویی دیگر به دلیل سهولت اجرای انواع بتن الیافی، هزینه‌های اجرا نیز کاهش خواهد یافت. از این مهم نیز نباید غافل بود که آسیب‌های بتن معمولی بعد از خشک شدن، برای بتن الیافی خیلی کمتر است و هزینه‌های ترمیم نیز نخواهد داشت.
