ابزارینو |
در این مطلب می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که الکتروموتور تکفاز چیست؟ حتماً می‌دانید که الکتروموتورها امروزه نقش ویژه‌ای در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. نه فقط در صنایع بلکه حتی در مصارف خانگی نیز از همین الکتروموتورها استفاده می‌شود. دراین‌بین، آنچه بیشترین استفاده را دارد، الکتروموتور تکفاز است که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت. اگر تا پایان با ابزارینو همراه باشید، هرآنچه در این باره نیاز است بدانید از انواع الکتروموتور تکفاز گرفته تا الکتروموتور تکفاز دور بالا و غیره را به شما خواهیم گفت.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
الکتروموتور تک فاز چیست؟
از الکتروموتورهای تکفاز بیشتر برای مصارف کوچک و خانگی استفاده می‌کنند. این الکتروموتورها به‌صورت کلی به دو مدل تقسیم می‌شوند:
- الکتروموتور تکفاز تک خازن
- الکتروموتور تکفاز دو خازن
معمولاً از نوع تک خازن برای کارهایی که گشتاور بالایی لازم ندارد استفاده می‌کنند و برخلاف آن از مدل دو خازن برای گشتاور بالا استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال در صنایع اگر قرار باشد از الکتروموتورهای تکفاز استفاده کنند حتماً باید مدل دو خازن باشد. دراین‌بین می‌توان گیربکس‌های صنعتی را مثال زد.
بسیاری از الکتروموتورهایی که به‌عنوان پمپ آب خانگی از آن استفاده می‌شود دارای همین الکتروموتورهای تکفاز هستند. در مطلب زیر می‌توانید اطلاعات مفیدی درباره این الکتروموتورها بخوانید:
انواع الکتروموتور تک فاز کدام است؟
اگر بخواهیم انواع الکتروموتور تکفاز را نام ببریم به جز دسته‌بندی کلی تک خازن و دو خازن می‌توان 5 دسته‌بندی مختلف برای آن‌ها قائل شد که در جدول زیر مشاهده می‌کنید و به‌صورت جداگانه هر یک را توضیح خواهیم داد:
| ردیف | نوع الکتروموتور تک فاز |
| 1 | الکتروموتور تک فاز القایی (فاز شکسته) |
| 2 | الکتروموتور القایی تک فاز (خازن راه‌انداز) |
| 3 | الکتروموتور تک فاز (خازن دائم) |
| 4 | الکتروموتور تک فاز القایی دو خازن (راه انداز و دائم) |
| 5 | الکتروموتور تک فاز القایی (قطب چاک دار) |
بررسی الکتروموتور تک فاز القایی با فاز شکسته
الکتروموتور فاز شکسته القایی دارای دو نوع سیم‌پیچی است:
- سیم‌پیچی نوع M یا اصلی
- سیم‌پیچی نوع A یا کمکی که راه‌انداز هم می‌گویند
این سیم‌پیچی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده که فاز جریان سیم‌پیچی راه‌انداز یا نوع A جلوتر از سیم‌پیچی اصلی است، برای همین در طراحی آن مشاهده می‌کنید که استاتور به‌صورت نود درجه از هم فاصله دارند و از طرفی سیم‌پیچ اصلی با استفاده از کلید گریزازمرکز با سرعت مشخصی از مدار خارج می‌شود. به‌این‌ترتیب میدان مغناطیسی BA زودتر از میدان مغناطیسی BM به بالاترین حد خود می‌رسد.
بررسی الکتروموتور القایی تک فاز (خازن راه‌انداز)
در الکتروموتور تکفاز القایی با خازن راه‌انداز اختلاف فاز به‌وسیله یک خازن که با سیم‌پیچی راه‌انداز سری شده ایجاد می‌شود. این نوع الکتروموتورها گشتاور بالایی دارند چراکه ظرفیت مناسب خازن اختلاف زاویه را به 90 درجه می‌رساند.
اما نکته‌ای که در مورد این الکتروموتورها وجود دارد، سوختن خازن است؛ چراکه جریان عبوری بالا از آن موجب سوختن آن می‌شود به همین خاطر است که با استفاده از یک کلید گریزازمرکز، باید خازن را از مدار خارج کرد.
بررسی الکتروموتور تک فاز (خازن دائم)
در الکتروموتور تکفاز با خازن دائم فرایند راه‌اندازی به‌این‌ترتیب است که اختلاف فاز اندکی برای راه‌اندازی ایجاد شده اما در هنگام کار اختلاف فاز 90 درجه ایجاد می‌شود و برخلاف الکتروموتور القایی تکفاز با خازن راه‌انداز که نیاز بود خازن از مدار خارج شود، در این موتورها نیازی به این کار نیست.
با این حال باید به این نکته نیز اشاره کرد که ظرفیت نوع خازن دائم کمتر از مدل قبلی است و برای راه‌اندازی جریان کمتری عبور می‌کند. نکته مهم درباره این نوع الکتروموتور تکفاز این است که خازن آن باید حتماً از نوع روغنی باشد نه الکترولیتی و از آنجایی که هزینه خازن روغنی بیشتر است، نسبتا الکتروموتور گرانتری است.
بررسی الکتروموتور تک فاز القایی دو خازن (راه انداز و دائم)
همان گونه که از نام این نوع الکتروموتور تکفاز مشخص است این دستگاه دارای دو خازن است، یکی خازن راه‌اندازی و دیگری خازن دائم کار؛ بنابراین ظرفیت بالاتری دارند و برای کارهای صنعتی مناسب‌تر است. به‌عنوان‌مثال برای موتور بالابر ساختمانی از الکتروموتور تکفاز دو خازن استفاده می‌شود.
از جمله ویژگی‌های این موتورها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قدرت بالایی داشته و می‌توانند حتی بار اضافی تا 20 درصد بیشتر را تحمل کنند
- ضریب گشتاور بالاتری دارند
- عمر مفید مناسبی دارند
بررسی الکتروموتور تک فاز القایی (قطب چاک دار)
این موتورها دارای شیارهایی روی قطب برجسته خود دارند، از جمله ویژگی‌های این موتورها می‌توان به گشتاور پایین آن‌ها اشاره کرد اما طراحی پیچیده‌ای ندارند و نصب و راه‌اندازی آن‌ها آسان است.
