عمر مفید ساختمان‌های بتنی در ایران و جهان چند سال است؟

معمولاً ما انسان‌ها هروقت می‌خواهیم مقاومت و عمر بالای یک چیز را ستایش کنیم، آن را با بتن مقایسه می‌کنیم؛ مثلاً می‌گوییم فلان کشتی‌گیر مانند بتن محکم است و کسی حریف او نیست، یا فلان خودرو مثل بتن سفت و محکم است، بااین‌وجود بتن هم مانند هر چیز دیگری عمر مفیدی دارد، هرچند این باور نیز وجود دارد که هر چه از عمر بتن بگذرد، مقاومت آن بالاتر می‌رود اما این موضوع همیشه صادق نیست و به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. در این مطلب ما می‌خواهیم عمر مفید بتن را بسنجیم و به سؤالاتی شبیه به اینکه عمر بتن چند سال است؟ عمر ساختمان بتنی یا عمر اسکلت بتنی چند سال است پاسخ دهیم.

بتن چیست؟

بارها درباره اینکه بتن چیست و از چه ترکیباتی ساخته شده مطالبی را منتشر کرده‌ایم بااین‌وجود یکبار دیگر به‌صورت مختصر در این باره می‌گوییم که بتن یکی از مصالح ساختمانی است که از ترکیب ملات سیمان (آب و سیمان) بعلاوه سنگ‌دانه‌ها (شن و ماسه) و برخی مواد افزودنی که در شرایط خاص استفاده می‌شود درست می‌شود؛ معمولاً برای ساخت بتن از اصطلاحی به نام طرح اختلاط بتن استفاده می‌شود که ما پیش‌ازاین درباره آن مفصلاً توضیح داده بودیم و شما می‌توانید این مطلب را با کلیک روی لینکی که در زیر قرار دادیم مطالعه کنید. درباره سابقه بتن هم حتماً می‌دانید که بتن متریال جدیدی نیست و می‌توان گفت هزاران سال است که از آن برای ساخت بناها استفاده می‌شود. مثلاً در رم، یونان، ایران باستان و … .

عمر مفید بتن چند سال است؟

شاید پاسخ‌دادن به این سؤال نیازمند ده‌ها صفحه مطلب است؛ چراکه در این مطلب نمی‌توان تمام فاکتورهایی که در عمر ساختمان بتنی و عمر سازه بتنی مؤثر هستند را بررسی کرد بااین‌وجود می‌توانیم به مهم‌ترین نکات در این باره اشاره کنیم.

عمر مفید بتن به عوامل مختلفی بستگی دارد، مثلاً:

• خوردگی میل‌گردهای تقویت‌کننده
• خوردگی آرماتورها
• کلرایدی شدن بتن
• تأثیر دی‌اکسیدکربن در عمر بتن
• خرابی‌های شیمیایی بتن
• خرابی‌های مکانیکی بتن
• ترک‌خوردگی بتن
• لانه‌زنبوری شدن بتن
• کرمو شدن بتن

این‌ها تنها چند مورد از ده‌ها موردی است که می‌توان درباره عمر بتن مسلح و عمر ساختمان‌های بتنی عنوان کرد. برخی از مواردی که در بالا یاد کردیم در مطالب جداگانه‌ای توضیح داده شده است؛ اما به‌طورکلی امروزه رعایت چند چیز در بالابردن عمر مفید سازه‌های بتنی مؤثر است؛ به‌عنوان‌مثال ویبره کردن بتن به‌وسیله شیلنگ ویبراتور، لیسه کردن بتن به‌وسیله شمشه ماله موتوری و بعد از آن لیسه نهایی با شمشه ماله تلسکوپی که باعث می‌شود سطح بتن کاملاً صاف و یکدست و تراز شده و ترک‌های ریز و سطحی بتن برطرف شود. همچنین عملیات ماله‌کشی به‌وسیله ماله پروانه‌ای از جمله مواردی است که در عمر مفید بتن بسیار مؤثر است تا جایی که بعد از ویبره کردن بتن در درجه دوم اهمیت قرار دارد و اگر سطح بتن ماله‌کشی نشود می‌توان گفت 30 درصد کار بتن‌ریزی شما انجام نشده است.

از جمله موارد دیگری که باعث آسیب بتن و در نتیجه پایین آمدن عمر مفید آن می‌شود عبارت‌اند از:

• طرح اختلاط نامناسب بتن
• وجود سیمان غیراستاندارد در ترکیبات بتن
• استفاده از سنگ‌دانه‌های کثیف در ترکیبات بتن
• استفاده از آب زیاد در ترکیبات بتن
• کرمو شدگی بتن
• بی‌توجهی به اختلاط بتن برای هوای گرم و سرد
• پوشش نامناسب بتنی روی آرماتورها
• اسیدی شدن بتن
• حملات کلرایدی به بتن

تفاوت عمر مفید بتن در ایران و جهان

یکی از نکاتی که در بسیاری از همایش‌های مرتبط با بتن در کشور ما مطرح می‌شود پایین‌تر بودن میانگین عمر مفید بتن در ایران و جهان است؛ درحالی‌که عمر مفید سازه بتنی در ایران بین 5 تا 10 سال عنوان می‌شود این میزان در دنیا تا 100 سال افزایش می‌یابد که تفاوت بسیار فاحشی است؛ علت این امر دقیقاً عدم رعایت نکات فنی است که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم. این اختلاف 90 ساله بین ایران و جهان تاکنون خسارت‌های زیادی نیز به بار آورده است.
طی آمارهای منتشر شده در کشور ما به‌ازای هر روز بیش از 40 میلیارد تومان در بخش مسکن سرمایه‌گذاری می‌شود که با این رقم می‌توان بهترین کیفیت را عرضه کرد بااین‌حال به در کشور ما عمر مفید ساختمان‌های بتنی تنها 30 سال است.