حتما شما هم سیم پیچی انواع الکتروموتورها را از نزدیک دیده‌اید. دسته‌ای از سیم‌های مسی که گاهی سوخته و گاهی نیم سوز شده‌اند و حالا باید برای اینکه الکتروموتور دوباره به کار بیافتد تمام این سیم‌ها، با سیم پیچی جدید جایگزین شوند. با گذر زمان، حالا سیم پیچی الکتروموتورها نیز تنوع پیدا کرده و چندی است که از سیم پیچی آلومینیومی به جای سیم پیچی مسی استفاده می‌شود. هر کدام از این سیم پیچی‌ها مزایا و معایب خود را دارند و اتفاقا در این مطلب می‌خواهیم به همین موضوع بپردازیم. حالا برای وسایلی مثل کولر شاید سیم پیچی مسی یا آلومینیومی چندان تفاوتی ایجاد نکند؛ اما در دستگاه‌هایی که کاربری بالایی داشته و به همین خاطر باید قدرت موتور بالا باشد، سیم پیچی مس یا آلومینیوم اهمیت پیدا می‌کند. مثلا الکتروموتور یک بالابر ساختمانی، موتور یک دستگاه میکسر بتن یا یک موتور ویبراتور بتن برقی. فارغ از همه این‌ها اگر شما هم می‌خواهید بدانید که کدام سیم پیچی بهتر است و چرا؟ تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید.
بررسی تفاوت‌ها، مزایا و معایب سیم پیچی مسی و آلومینیومی
آلومینیوم یکی از آلیاژهای پرکاربرد در دنیای امروز است، استفاده از این فلز در صنایع مختلف نسب به 50 سال گذشته 70 درصد رشد داشته است؛ با این حال در محصولی مثل موتورهای الکتریکی یا موتورهای برقی، یکی از سوالاتی که خیلی از کاربران مطرح می‌کنند این است که برای الکتروموتورها استفاده از سیم پیچی مس بهتر است یا آلومینیوم؟ به لحاظ سنتی تمام الکتروموتورها در گذشته سیم پیچی مس بودند؛ اما امروزه به دلایلی که در ادامه ذکر می‌کنیم از آلومینیوم نیز به عنوان سیم پیچی استفاده می‌شود.
در کل ما معتقدیم همچنان سیم پیچی مس برای الکتروموتورها بهتر است، هرچند در مدارهای الکتریکی خودروها استفاده از سیم‌های آلومینیومی توصیه می‌شود؛ اما برای تجهیزاتی مثل موتور بالابر ساختمانی، موتور بتونیر برقی، موتور ویبراتور برقی، چمن زن برقی، علف تراش برقی، اره زنجیری برقی و غیره بهتر است دستگاهی که تهیه می‌کنید دارای الکتروموتورهایی با سیم پیچی مسی باشند. اما چرا؟
آلومینیوم به دلایلی از جمله دلایل زیر، عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سیم پیچی‌های مسی دارد:
| آلومینیوم وادادگی بالایی دارد |
| آلومینیوم دچار ساییدگی می‌شود |
| در نقاط اتصال، وجود رطوبت منجر به حل شدن آلومینیوم می‌شود |
| آلومینیوم حساست زیادی نسبت به تاب خوردن یا پیچ خوردگی دارد |
| قدرت مکانیکی آلیاژ آلومینیوم در مقایسه با مس، یک سوم آن است |
| برای جلوگیری از ساییدگی یک لایه اکسید روی سطح آلومینیوم ایجاد می‌شود که به نوعی عایق به حساب می‌آید در حالی که برای برقراری ارتباط الکتریکی مناسب وجود این لایه کیفیت ارتباط را پایین می‌آورد |
| رسانایی آلومینیوم حدودا 35 درصد کمتر از مس است؛ بنابراین برای جبران این میزان سیم‌های آلومینیومی باید ضخیم‌تر باشند که این امر باعش کاهش طول آن‌ها خواهد شد و باعث سوختن زودتر سیم پیچی می‌شود. همچنین بسیاری از تولیدکنندگان نیز ضخامت بیشتر سیم پیچی آلومینیومی را هم رعایت نمی‌کنند |
علت استفاده از سیم پیچی آلومینیوم به جای سیم پیچی مس چیست؟
با مطالعه مواردی که در بالا گفته شد مشخص می‌شود که علت استفاده از سیم پیچی آلومینیوم برای الکتروموتورهایی مثل بتونیر و بالابر ساختمانی و غیره قیمت بالاتر سیم مسی برای سیم پیچی نسبت به آلومینیوم است. در حال حاضر قیمت مس حدودا سه برابر بیشتر از آلومینیوم است بنابراین بسیاری از تولیدکنندگان انواع الکتروموتورها برای کاهش قیمت تمام شده محصول خود از سیم پیچی آلومینیومی استفاده می‌کنند.
توصیه ما این است که برای دستگاه‌هایی مثل بتونیر، بالابر، موتور ویبراتور برقی و مواردی شبیه به این حتما محصولاتی را خریداری کنید که سیم پیچی آن‌ها مسی باشد نه آلومینیوم. متاسفانه برخی فروشندگان برای سود بیشتر، الکتروموتورهایی با سیم پیچی آلومینیومی را به جای مسی می‌فروشند درحالی که مشتری از این امر خبر ندارد.
علت سوختن سیم پیچی الکتروموتور بتونیر و بالابر ساختمانی چیست؟
بعد از مدتی استفاده از دستگاه‌هایی مثل بتونیر (میکسر بتن) یا بالابر ساختمانی ممکن است این موتورهای برقی دچار سوختگی شوند. علت این امر به کیفیت سیم پیچیی و مسی یا آلومینیومی بودن آن‌ها باز می‌گردد.
اصولا سیم پیچی‌های آلومینیومی به دلیل پایین رسانایی آن‌ها، فشار بیشتری متحمل شده و بعد از مدتی می‌سوزند. علاوه بر این متاسفانه برخی تولیدکنندگان ایرانی و چینی الکتروموتورها چند نکته کیفی در ساخت این محصولات را رعایت نمی‌کنند. مثلا طول سیم پیچی (مسی یا آلومینیومی) را کم می‌گیرند؛ به ویژه در الکتروموتورهای با سیم پیچی مسی به علت گران بودن این فلز، میزان کمتری از آن استفاده می‌کنند؛ کوتاه بودن مدار سیم پیچ، جدای از اینکه مصرف برق را افزایش می‌دهد، منجر به داغ شدن آن شده و در نتیجه دستگاه می‌سوزد.
علت دوم استفاده از سیم‌های لاکی بی‌کیفیت است؛ این سیم‌ها تحمل دما و حرارت بالا را نداشته و بعد از مدتی لاک خواهد سوخت و همین امر منجر به اتصالی و سوختگی سیم پیچی و در نتیجه سوختن موتور خواهد شد.
علت سوم نیز استفاده از سیم پیچی مسی بی‌کیفیت است. برخی سیم‌های مسی ناخالصی دارند که باعث افزایش فشار و بالا رفتن حرارت خواهد شد.
حتما برای تعمیر موتور میکسر بتن، بالابر، اره زنجیری برقی و غیره آن‌ها را به تعمیرگاه‌هایی ارجاع دهید که نسبت به کار آن‌ها اطمینان دارید، از تعمیرکار بخواهید که سیم پیچی حتما مس باشد، طول سیم پیچی استاندارد باشد و کیفیت سیم مسی بالا باشد. متاسفانه برخی تعمیرکاران برای کسب سود بیشتر این موارد را رعایت نکرده و دستگاه بعد از مدتی دوباره دچار مشکل می‌شود.
تشخیص مسی یا آلومینیومی بودن سیم پیچی الکتروموتور
در هنگام خرید بتونیر و بالابر ساختمانی حتما از فروشنده از جنس سیم پیچی سوال کنید. توجه داشته باشید که برخلاف باور عمومی، رنگ این دو آلیاژ در سیم پیچی‌ها با هم تفاوتی ندارد و هر دو تقریبا طلایی رنگ هستند. اما برای اینکه مسی یا آلومینیومی بودن سیم پیچی را تشخیص دهید یکی از فاکتورها وزن الکتروموتور است که الکتروموتورهای بتونیر یا بالابر با سیم پیچی مس وزن سنگین‌تری دارند.
یکی از راه‌های تشخیص اینکه سیم پیچی مس است یا آلومینیوم استفاده از آتش است. اگر یک سیم مسی را با یک فندک آتش بزنید، بعد از دقایقی خواهد ریخت اما این اتفاق برای سیم‌های آلومینیومی نخواهد افتاد.
برای خرید انواع الکتروموتور برای دستگاه‌های مختلفی از جمله بتونیر (میکسر بتن)، بالابر ساختمانی و موتور ویبراتور برقی می‌توانید این محصولات را با بهترین سیم پیچی مسی از فروشگاه اینترنتی ابزارینو خریداری کنید.
