حتماً شما هم سیم‌پیچی انواع الکتروموتورها را از نزدیک دیده‌اید. دسته‌ای از سیم‌های مسی که گاهی سوخته و گاهی نیم‌سوز شده‌اند و حالا باید برای اینکه الکتروموتور دوباره به کار بیفتد تمام این سیم‌ها، با سیم‌پیچی جدید جایگزین شوند. با گذر زمان، حالا سیم‌پیچی الکتروموتورها نیز تنوع پیدا کرده و چندی است که از سیم‌پیچی آلومینیومی به‌جای سیم‌پیچی مسی استفاده می‌شود. هرکدام از این سیم‌پیچی‌ها مزایا و معایب خود را دارند و اتفاقاً در این مطلب می‌خواهیم به همین موضوع بپردازیم. حالا برای وسایلی مثل کولر شاید سیم‌پیچی مسی یا آلومینیومی چندان تفاوتی ایجاد نکند؛ اما در دستگاه‌هایی که کاربری بالایی داشته و به همین خاطر باید قدرت موتور بالا باشد، سیم‌پیچی مس یا آلومینیوم اهمیت پیدا می‌کند. مثلاً الکتروموتور یک بالابر ساختمانی، موتور یک دستگاه میکسر بتن یا یک موتور ویبراتور بتن برقی. فارغ از همه این‌ها اگر شما هم می‌خواهید بدانید که کدام سیم‌پیچی بهتر است و چرا؟ تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید.
بررسی تفاوت‌ها، مزایا و معایب سیم‌پیچی مسی و آلومینیومی
آلومینیوم یکی از آلیاژهای پرکاربرد در دنیای امروز است، استفاده از این فلز در صنایع مختلف نسبت به 50 سال گذشته 70 درصد رشد داشته است؛ بااین‌حال در محصولی مثل موتورهای الکتریکی یا موتورهای برقی، یکی از سؤالاتی که خیلی از کاربران مطرح می‌کنند این است که برای الکتروموتورها استفاده از سیم‌پیچی مس بهتر است یا آلومینیوم؟ به لحاظ سنتی تمام الکتروموتورها درگذشته سیم‌پیچی مس بودند؛ اما امروزه به دلایلی که در ادامه ذکر می‌کنیم از آلومینیوم نیز به‌عنوان سیم‌پیچی استفاده می‌شود.
در کل ما معتقدیم همچنان سیم‌پیچی مس برای الکتروموتورها بهتر است، هرچند در مدارهای الکتریکی خودروها استفاده از سیم‌های آلومینیومی توصیه می‌شود؛ اما برای تجهیزاتی مثل موتور بالابر ساختمانی، موتور بتونیر برقی، موتور ویبراتور برقی، چمن‌زن برقی، علفتراش برقی، اره زنجیری برقی و غیره بهتر است دستگاهی که تهیه می‌کنید دارای الکتروموتورهایی با سیم‌پیچی مسی باشند. اما چرا؟
آلومینیوم به دلایلی از جمله دلایل زیر، عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سیم‌پیچی‌های مسی دارد:
| آلومینیوم وادادگی بالایی دارد |
| آلومینیوم دچار ساییدگی می‌شود |
| در نقاط اتصال، وجود رطوبت منجر به حل شدن آلومینیوم می‌شود |
| آلومینیوم حساست زیادی نسبت به تاب خوردن یا پیچ‌خوردگی دارد |
| قدرت مکانیکی آلیاژ آلومینیوم در مقایسه با مس، یک‌سوم آن است |
| برای جلوگیری از ساییدگی یک‌لایه اکسید روی سطح آلومینیوم ایجاد می‌شود که به‌نوعی عایق به‌حساب می‌آید درحالی‌که برای برقراری ارتباط الکتریکی مناسب وجود این لایه کیفیت ارتباط را پایین می‌آورد |
| رسانایی آلومینیوم حدوداً 35 درصد کمتر از مس است؛ بنابراین برای جبران این میزان سیم‌های آلومینیومی باید ضخیم‌تر باشند که این امر باعث کاهش طول آن‌ها خواهد شد و باعث سوختن زودتر سیم‌پیچی می‌شود. همچنین بسیاری از تولیدکنندگان نیز ضخامت بیشتر سیم‌پیچی آلومینیومی را هم رعایت نمی‌کنند |
علت استفاده از سیم‌پیچی آلومینیوم به‌جای سیم‌پیچی مس چیست؟
با مطالعه مواردی که در بالا گفته شد مشخص می‌شود که علت استفاده از سیم‌پیچی آلومینیوم برای الکتروموتورهایی مثل بتونیر و بالابر ساختمانی و غیره قیمت بالاتر سیم مسی برای سیم‌پیچی نسبت به آلومینیوم است. در حال حاضر قیمت مس حدوداً سه برابر بیشتر از آلومینیوم است بنابراین بسیاری از تولیدکنندگان انواع الکتروموتورها برای کاهش قیمت تمام شده محصول خود از سیم‌پیچی آلومینیومی استفاده می‌کنند.
توصیه ما این است که برای دستگاه‌هایی مثل بتونیر، بالابر، موتور ویبراتور برقی و مواردی شبیه به این حتما محصولاتی را خریداری کنید که سیم پیچی آن‌ها مسی باشد نه آلومینیوم. متاسفانه برخی فروشندگان برای سود بیشتر، الکتروموتورهایی با سیم پیچی آلومینیومی را به جای مسی می‌فروشند درحالی که مشتری از این امر خبر ندارد.
علت سوختن سیم‌پیچی الکتروموتور بتونیر و بالابر ساختمانی چیست؟
بعد از مدتی استفاده از دستگاه‌هایی مثل بتونیر (میکسر بتن) یا بالابر ساختمانی ممکن است این موتورهای برقی دچار سوختگی شوند. علت این امر به کیفیت سیم‌پیچی و مسی یا آلومینیومی بودن آن‌ها بازمی‌گردد.
اصولاً سیم‌پیچی‌های آلومینیومی به دلیل پایین رسانایی آن‌ها، فشار بیشتری متحمل شده و بعد از مدتی می‌سوزند. علاوه بر این متأسفانه برخی تولیدکنندگان ایرانی و چینی الکتروموتورها چند نکته کیفی در ساخت این محصولات را رعایت نمی‌کنند. مثلاً طول سیم‌پیچی (مسی یا آلومینیومی) را کم می‌گیرند؛ به‌ویژه در الکتروموتورهای با سیم‌پیچی مسی به علت گران بودن این فلز، میزان کمتری از آن استفاده می‌کنند؛ کوتاه بودن مدار سیم‌پیچ، جدای از اینکه مصرف برق را افزایش می‌دهد، منجر به داغ شدن آن شده و در نتیجه دستگاه می‌سوزد.
علت دوم استفاده از سیم‌های لاکی بی‌کیفیت است؛ این سیم‌ها تحمل دما و حرارت بالا را نداشته و بعد از مدتی لاک خواهد سوخت و همین امر منجر به اتصالی و سوختگی سیم‌پیچی و در نتیجه سوختن موتور خواهد شد.
علت سوم نیز استفاده از سیم‌پیچی مسی بی‌کیفیت است. برخی سیم‌های مسی ناخالصی دارند که باعث افزایش فشار و بالارفتن حرارت خواهد شد.
حتما برای تعمیر موتور میکسر بتن، بالابر، اره زنجیری برقی و غیره آن‌ها را به تعمیرگاه‌هایی ارجاع دهید که نسبت به کار آن‌ها اطمینان دارید، از تعمیرکار بخواهید که سیم پیچی حتما مس باشد، طول سیم پیچی استاندارد باشد و کیفیت سیم مسی بالا باشد. متاسفانه برخی تعمیرکاران برای کسب سود بیشتر این موارد را رعایت نکرده و دستگاه بعد از مدتی دوباره دچار مشکل می‌شود.
تشخیص مسی یا آلومینیومی بودن سیم‌پیچی الکتروموتور
در هنگام خرید بتونیر و بالابر ساختمانی حتماً از فروشنده از جنس سیم‌پیچی سوال کنید. توجه داشته باشید که برخلاف باور عمومی، رنگ این دو آلیاژ در سیم‌پیچی‌ها با هم تفاوتی ندارد و هر دو تقریباً طلایی‌رنگ هستند. اما برای اینکه مسی یا آلومینیومی بودن سیم‌پیچی را تشخیص دهید یکی از فاکتورها وزن الکتروموتور است که الکتروموتورهای بتونیر یا بالابر با سیم‌پیچی مس وزن سنگین‌تری دارند.
یکی از راه‌های تشخیص اینکه سیم‌پیچی مس است یا آلومینیوم استفاده از آتش است. اگر یک سیم مسی را با یک فندک آتش بزنید، بعد از دقایقی خواهد ریخت اما این اتفاق برای سیم‌های آلومینیومی نخواهد افتاد.
برای خرید انواع الکتروموتور برای دستگاه‌های مختلفی از جمله بتونیر (میکسر بتن)، بالابر ساختمانی و موتور ویبراتور برقی می‌توانید این محصولات را با بهترین سیم‌پیچی مسی از فروشگاه اینترنتی ابزارینو خریداری کنید.
