هفت نکته درباره انتخاب اسکلت آهنی یا اسکلت بتنی برای ساختمان

تردید بین انتخاب کردن موضوعات، کالاها، خدمات، برنامه، مسیر و بسیاری از چیزهای دیگر برای انسان وجود داشته است. این تردید در واقع‌بین خوب و بد، بهتر یا بدتر، ارزان و گران، کوتاه و بلند و غیره است. در بین کسانی که با کار ساخت‌وساز و ساختمان سروکار دارند هم همیشه یک بحث وجود دارد؛ اینکه ساختمان با اسکلت بتنی بهتر است یا فلزی و آهنی؟ جدال بین این دو گروه همچنان وجود دارد؛ چون بتن مزایایی دارد که آهن ندارد و برعکس، آهن از ویژگی‌های مثبتی برخوردار است که بتن فاقد آن‌ها است. شاید روزی مثل خیلی از مسائل دیگر در نهایت تکنولوژی مشخص کند بتن برای اسکلت ساختمان بهتر است یا آهن، شاید هم چیز جدیدی پا به این عرصه گذاشت که هر دو گزینه را منسوخ کرد. بااین‌وجود ما در این مطلب قصد داریم به همین سوال پاسخ دهیم؛ نظر شما چیست؟

اسکلت بتنی یا اسکلت آهنی؟

برای بررسی این موضوع ما باید یک چک‌لیست از مهم‌ترین فاکتورهایی که در مقاومت و کیفیت ساختمان مؤثر هستند تهیه کنیم و اسکلت بتنی یا اسکلت آهنی را در چارچوب این فاکتورها بررسی کنیم، به همین منظور ما 7 فاکتور مهم را آماده کردیم که در زیر به تک‌تک آن‌ها خواهیم پرداخت. اما این 8 فاکتور چیست؟

• تأثیر مقاومت اسکلت بتنی و آهنی در برابر زلزله
• بررسی عمر مفید اسکلت بتنی و اسکلت آهنی در سازه
• میزان ارزش تخریب اسکلت آهنی و اسکلت بتنی
• مقاومت گرمایی اسکلت بتنی و اسکلت آهنی (مقاومت در برابر آتش)
• اجرای ساختمان به‌وسیله اسکلت بتنی و اسکلت آهنی
• قیمت تمام شده ساختمان با اسکلت آهنی و اسکلت بتنی
• طول زمان اجرای سازه با اسکلت بتنی و اسکلت آهنی

در زیر هر یک از موارد بالا را بررسی کرده‌ایم:

یک- تأثیر مقاومت اسکلت بتنی و آهنی در برابر زلزله

تصوری بین اکثر مردم رایج است که مثلاً اسکلت بتنی از اسکلت آهنی در برابر زلزله مقاوم‌تر است، برعکس این افراد، برخی دیگر بر این باورند که اسکلت آهنی بهتر مقاوم‌تر است. باید خیال شما را راحت کنیم که هر دوی این تصورات در عین اینکه اشتباه است می‌تواند صحیح باشد، حتماً می‌پرسید چگونه؟! در حقیقت آنچه باعث مقاومت سازه در برابر زلزله می‌شود، بتنی یا فلزی بودن اسکلت آن نیست بلکه نوع طراحی آن ساختمان یا سازه است؛ دو سازه را دقیقاً در کنار هم فرض کنید که یکی با اسکلت بتنی ساخته شده و دیگری با اسکلت آهنی و در هنگام زلزله هر دوی این سازه‌ها دچار ریزش شده‌اند! درحالی‌که با طراحی درست به لحاظ فیزیکی و همچنین ملاک قراردادن موضوعات چون وزن سازه، بلندی سازه، نیروی واردآمده به سازه و مواردی ازاین‌دست هر دوی این سازه‌ها می‌توانست سرجای خود باقی بماند؛ بنابراین هیچ‌گونه برتری در برابر زلزله نمی‌توان برای اسکلت بتنی یا اسکلت فلزی قائل شد.

دو- بررسی عمر مفید اسکلت بتنی و اسکلت آهنی در سازه

همان گونه که می‌دانید بتن ماده‌ای است که هزاران سال توسط بشر برای ساخت انواع سازه‌ها مورداستفاده قرار گرفته و همچنان بناهایی که به‌وسیله بتن به‌عنوان‌مثال از سوی امپراتوری رم و غیره ساخته شده موجود است؛ بنابراین عمر مفید بتن می‌تواند زیاد باشد اما مشکلی که بتن با آن مواجه است کاهش مقاومت است. به این معنی که هرچه از عمر بتن می‌گذرد، از مقاومت آن کاسته می‌شود، این موضوع برای اسکلت بتنی دوچندان است درحالی‌که اسکلت فلزی این‌گونه نیست؛ با این تعریف مشخص می‌شود که مقاومت آهن در طول زمان کاهش نمیابد پس در این فاکتور، آهن پیروز است!

سه- میزان ارزش تخریب اسکلت آهنی و اسکلت بتنی

بتن ماده‌ای است که تخریب آن هزینهٔ بیشتری در پی دارد، علاوه بر این بعد از اسقاط و تخریب سازه، ارزش نخاله‌های بتنی از باقیمانده اسکلت آهنی کمتر است. شما آهن را به قیمت روز می‌توانید بفروشید اما بتن بعد از تخریب ارزشی ندارد. به این موارد باید به‌سهولت تخریب سازه با اسکلت آهنی نیز اشاره کنیم؛ بنابراین تا اینجای که 2 هیچ به نفع اسکلت آهنی!

چهار- مقاومت گرمایی اسکلت بتنی و اسکلت آهنی (مقاومت در برابر آتش)

بتن مقاومت بسیار بالایی به‌ویژه در برابر گرما و آتش دارد، دقیقاً در نقطه مقابل بتن، آهن و حتی فولاد هستند که مقاومت گرمایی آن‌ها پایین‌تر است. گرچه با اقداماتی می‌توان سازه با اسکلت فلزی را در برابر آتش مقاوم کرد اما این کار هزینه‌بر است درصورتی‌که با همان هزینه اولیه شما می‌توانید ساختمانی بسیار مقاوم در برابر آتش داشته باشید آن هم به‌وسیله ایجاد اسکلت بتنی؛ بنابراین در این فاکتور دست برنده را بتن دارد.

پنج- اجرای ساختمان به وسیله اسکلت بتنی و اسلکت آهنی

اگر فکر می‌کنید ساخت اسکلت فلزی تخصصی‌تر و زمان‌بر است دقیقاً درست فکر کرده‌اید. باتوجه‌به فرایند ساخت و اجرای سازه با اسکلت آهنی که نیاز به حمل‌ونقل، برش، جوش، حضور نیروی انسانی برای جوشکاری در ارتفاع و غیره دارد بنابراین هر یک از این مراحل هزینهٔ جداگانه‌ای می‌طلبد ضمن اینکه این فرایند زمان طولانی‌تری سپری خواهد کرد. درحالی‌که برای ساخت اسکلت بتنی شما مدت‌زمان کمتری صرف می‌کنید. تمام مراحل طرح اختلاط بتن و ویبره کردن بتن با شیلنگ ویبراتور و سایر موارد یک‌سوم ساخت اسکلت آهنی زمان می‌گیرد؛ پس در این آیتم هم بتن بهتر است. تا اینجای کار 2 -2 مساوی!

[spr id=’29’]

شش- قیمت تمام شده ساختمان با اسکلت آهنی و اسکلت بتنی

اگر به دنبال ساخت یک سازه یا ساختمان با کمترین هزینه هستید باید دور اسکلت فولادی را خط بکشید؛ چراکه قیمت تمام شده این کار تقریباً 35 درصد بیشتر از یک اسکلت بتنی است. به همین دلیل امروزه بسیاری از پیمانکاران برای کاهش هزینه‌ها به سمت استفاده از بتن می‌روند؛ بنابراین قیمت تمام شده با اسکلت بتنی کمتر خواهد بود و این باعث می‌شود در بحث قیمت هم برگ برنده در دست اسکلت بتنی باشد!

هفت- طول زمان اجرای سازه با اسکلت بتنی و اسکلت آهنی

در سازه‌های با اسکلت فولادی طبقات ساختمان به‌صورت هم‌زمان اجرا می‌شود، بنابراین سرعت بیشتری در مقایسه با ساختمان‌های با اسکلت بتنی دارند. همان گونه که می‌دانید برای سازه‌های اسکلت بتنی به‌صورت طبقه به طبقه اجرا می‌شود که این سرعت کار را کاهش می‌دهد. این موضوع را هم لحاظ کنید که بعد از ساخت هر طبقه، باید مدت زمانی برای خشک‌شدن بتن در نظر گرفت، بالا بودن سرعت ساخت اسکلت فلزی به همان میزان هزینه شما را کاهش می‌دهد که در واقع مورد کندی حرکتی که در مورد 5 به آن اشاره کردیم را جبران می‌کند.

[su_note note_color=”#f6fff7″ text_color=”#027932″ radius=”5″] از بین مواردی که در بالا ذکر کردیم در سه مورد اسکلت بتنی برتری داشت و در سه مورد اسکلت آهنی، دقیقا به همین دلیل است که همچنان طرفداران هر یک از این سازه‌ها کماکان با هم اختلاف نظر دارند و نمی‌توان به قطعیت گفت که سازه با اسکلت بتنی بهتر است یا اسکلت فلزی! [/su_note]