تقریبا همه ما با دستگاه کمپرسور باد آشنایی داریم، یا در یک کارگاه نجاری یک مدل از آن را دیده‌ایم، یا زمانی که برای پنچرگیری به آپاراتی مراجعه کردیم یک دستگاه کمپرسور باد گوشه و کنار مغازه مشاهده کرده‌ایم، حتی وقتی در یک سالن فوتسال توپ چهل تکه‌مان کم باد شده از این وسیله استفاده کرده‌ایم. تقریبا یکی از دستگاه‌های بسیار پرکاربرد در بین تمام تجهیزات صنعتی، همین کمپرسور هوا است و امروزه به عنوان منبع تغذیه بسیاری از ابزارآلات دیگر مثل منگنه کوب، میخ کوب، چکش تخریب، چکش بادی، رنگ پاش، پیسوله، سنگ سنباده، چرخ جغجغه، فرز بادی، آچار ضربه‌ای و بسیاری دیگر از مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه مدل‌های مختلفی دارد؛ گرچه کارایی همه آن‌ها یکی است اما به لحاظ قدرت، ظرفیت مخزن، فشار هوا، وزن و مسائلی مثل این باهم تفاوت‌های بنیادینی دارند. برای همین انتخاب کردن بین این همه آیتم شاید کمی سخت به نظر برسد. بنابراین بهترین کار، کسب اطلاعات درباره این دستگاه کاربردی است تا اگر احیانا قصد خرید آن را دارید با چشم باز خرید کنید و دیگر نیازی به پرس و جو از فروشندگان نداشته باشید. در این مطلب قصد داریم راهنمای خرید کمپرسور باد را در قالب نکاتی بیان کنیم؛ پس اگر علاقمند به خرید کمپرسور بادی هستید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
کمپرسور باد چیست؟
کمپرسور باد دستگاهی است که از طریق فشرده سازی هوا می‌تواند به عنوان منبع تغذیه یا انرژی سایر دستگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. خود این دستگاه انرژی لازم را از طریق برق یا سوخت‌هایی مثل بنزین یا دیزل کسب می‌کند و در مدل‌ها و اندازه‌های مختلفی از خانگی تا صنعتی و از کوچک تا بزرگ تولید می‌شود. اگر قصد خرید این دستگاه را داشته باشید توصیه می‌کنیم حتما متناسب با کاری که می‌خواهید انجام دهید اقدام به خرید کنید، توجه به نکاتی درباره کمپرسور باد، راهگشای شما خواهد بود تا بهترین انتخاب را داشته باشید و از خریدی که انجام می‌دهید راضی باشید. بنابراین در ادامه، این نکات را به صورت مرحله به مرحله بیان کرده و با هم پیش می‌رویم.
مرحله اول- آگاهی درباره انواع دستگاه کمپرسور باد
قبل از دانستن هر نکته‌ای باید با انواع کمپرسورهای باد آشنا شوید تا در ادامه هرجا به مدلی از کمپرسور باد اشاره کردیم سردرگم نشوید. در یک تقسیم بندی می‌توان انواع کمپرسورهای باد را به صورت زیر دسته بندی کرد:
۱- کمپرسور باد فشرده
این نوع کمپرسور مخزن ندارد و با جریان هوا کار می‌کند.
۲- کمپرسور باد پستونی
این مدل دو گونه مختلف دارد:
- کمپرسور باد پیستونی تک مرحله‌ای
در دو مدل قابل حمل و غیرقابل حمل وجود دارد و دارای یک پیستون برای فشرده سازی هوا و انتقال به مخزن است؛ از این مدل بیشتر برای کارهای خانگی و کوچک استفاده می‌شود.
- کمپرسور باد پیستونی دو مرحله‌ای
این مدل نیز در دو طرح ثابت و متحرک تولید شده و دارای دو پیستون می‌باشد، یکی هوا را به مخزن انتقال داده و پیستون دوم، فشار هوا را تشدید کرده و دوباره آنرا به مخزن منتقل می‌کند. از این مدل در کارهای صنعتی و بزرگ استفاده می‌کنند.
۳- کمپرسور باد پنکیکی
این مدل کمپسور هوا دارای مخازن کوچکی است که حدودا بین یک تا ۷ گالن ظرفیت دارد، به دلیل کوچک بودن، حمل و نقل آن آسان بوده و به راحتی در خانه یا جاهای کوچک می‌توان از آن نگهداری کرد. وزن سبکی دارد و در عین حال قیمت پایین آن باعث شده تا بسیاری از افراد آنرا برای کارهای خود انتخاب کنند. این کمپرسور در دسته دستگاه‌های oil free یا بدون روغن جا می‌گیرد که جزو مزایای آن به حساب می‌آید. در واقع روغن این دستگاه در کارخانه تزریق شده و دیگر نیازی به تعویض آن نیست. هرچند می‌توان گفت عیب این دستگاه صدای زیاد و قدرت کم آن می‌باشد.
۴- کمپرسور باد استوانه‌ای
این مدل به لحاظ ظرفیت تفاوتی با مدل پنکیکی ندارد و در دسته محصولات اویل فری قرار می‌گیرد. وزن و اندازه بیشتری دارد چراکه فشار هوای بیشتری می‌تواند تولید کند و قدرتمندتر از نمونه پنکیکی است. همچنین سروصدای این دستگاه نیز تقریبا زیاد است و برای محیط‌های بسته چندان مناسب نیست.
مرحله دوم- دسترسی به منبع انرژی مناسب
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم کمپرسورهای باد موجود در دو مدل الکتریکی و بنزینی/دیزلی وجود دارد. و شما باید با توجه به دسترسی خود به منابع انرژی اقدام به خرید کنید. در این باره باید چند مورد را مد نظر قرار دهید:
| بیشترین فروش کمپرسور هوا متعلق به انواع برقی یا الکتریکی آن است. |
| برای کارهای کوچک مثل مصارف خانگی یا استفاده در باشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی باید از کمپرسورهای باد کوچک مثل کمپرسور باد پنکیکی و استوانه‌ای استفاده کنید که این مدل‌ها تماما برقی است. |
| کار کردن با کمپرسورهای باد بنزینی و دیزلی سخت‌تر است اما قدرت آن‌ها بیشتر می‌باشد. |
| کمپرسورهای باد بنزینی و دیزلی در محیط‌های بسته مناسب نیست چراکه آلودگی هوای آن باعث آسیب به انسان می‌شود. البته این کمپرسورها دارای اگزوزهای بدون دمش هستند و می‌توانید اگزوز آن را در خارج از محیط کار و در فضای آزاد نصب کنید بنابراین اگر تصمیم به خرید مدل‌های دیزلی و بنزینی دارید حتما توجه داشته باشید که مجهز به سیستم اگزوز بدون دمش باشد. |
| انواع کمپرسور هوای الکتریکی یا برقی سازگار با محیط زیست هستند و کار کردن با آن‌ها نیز آسانتر است. |
مرحله سوم- کمپرسور باد با روغن می‌خواهید یا بدون روغن؟
در یک دسته بندی دیگر کمپرسورهای باد در دو دسته زیر قرار می‌گیرند:
کمپرسور باد بدون روغن
این کمپرسورها که با نام‌های دیگر کمپرسور اویل فری (oil free) یا کمپرسور بی‌صدا نیز شناخته می‌شوند تقریبا نسل جدید این دستگاه‌ها به شمار می‌آیند. اینکه به این دستگاه‌ها بدون روغن گفته می‌شود به این معنی نیست که بدون هیچگونه روغنی کار می‌کنند؛ چراکه در هر دستگاه مکانیکی قطعا وجود روغن برای روانکاری دستگاه ضروری و لازم است، بلکه منظور این است که در هوای خروجی کمپرسور، هیچگونه روغنی وجود نخواهد داشت در واقع این ایرادی است که کمپرسورهای باروغن دارند. در دستگاه‌های باروغن، روغن با هوای خروجی ترکیب شده و مقادیری از آن را در هوا مشاهده خواهید کرد بنابراین در برخی کارها مثل استفاده از پمپ باد در امور غذایی، بیمارستانی و کارهایی که حساسیت و بهداشت آن باید بالا باشد استفاده از دستگاه‌های باروغن، با آلودگی همراه است. حتی در مصارف خانگی نیز استفاده از دستگاه‌های اویل فری مناسب‌تر است. بنابراین اگر قصد خرید کمپرسور برای انجام کارهایی که در بالا ذکر شد را دارید هرگز به سمت کمپرسورهای باد باروغن نروید.
کمپرسورهای باد با روغن
نوع دیگر کمپرسور باد، مدل باروغن است که مانند بسیاری از دستگاه‌های مکانیکی دارای یک مخزن روغن بوده که باید آنرا چک کرده و در زمان مناسب آن را تعویض کنید. در این مدل دستگاه برخلاف مدل بدون روغن، مقداری روغن با هوا مخلوط شده و هنگام استفاده از کمپرسور، هوای خروجی با روغن همراه است.
جدول بررسی مزایا و معایب کمپرسورهای باد باروغن و بدون روغن
| مزایای بدون روغن | معایب بدون روغن | مزایای با روغن | معایب با روغن
|
بدون نیاز به روغن | نامناسب برای استفاده مداوم | قیمت ارزانتر | وزن بالا |
مناسب برای هوای سرد | قیمت بالا | نامناسب برای محیط‌های بهداشتی | صدای زیاد |
| مناسب فضاهای بهداشتی مثل بیمارستان | /// | /// | نیاز به چک و تعویض روغن |
صدا و وزن کمتر | /// | /// | راندمان کاری پایین در هوای سرد |
مرحله چهارم- توجه به ظرفیت مخزن و تناسب آن با کار شما
کمپرسورهای باد با توجه به کوچکی یا بزرگی خود دارای مخازن ذخیره هوا با ظرفیت‌های کم یا زیاد هستند، معمولا کمپرسور بادهایی مثل پنکیکی و استوانه‌ای بین ۱ تا ۷ گالن ظرفیت دارند اما کمپرسورهای تک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای گنجایش بسیار بیشتری دارند و برای کارهای بزرگتر مناسب‌تر هستند. اگر برای کارهای خانگی، استفاده برای دستگاه منگنه کوب و میخ‌کوب و استفاده به عنوان پمپ باد برای باد کردن انواع توپ‌های ورزشی، یک کمپرسور باد می‌خواهید، همان دستگاه‌های با ظرفیت کم نیز جوابگو شما خواهد بود. حتی برای کارهای کوچکتر که نیاز به فشرده سازی هوا نیست می‌توانید از انواع کمپرسورهای فشرده استفاده کنید که بدون مخزن هستند و برای انجام کارهایی مثل پنچرگیری و آپاراتی نیز مناسب است.
مرحله پنجم- توجه به ثابت یا متحرک بودن پمپ باد
دستگاه‌هایی که وزن و اندازه آن‌ها کوچک است طبعا نیازی به چرخ و وسایل این‌چنینی ندارند و به راحتی توسط یک نفر نیز جابجا می‌شوند اما در کمپرسورهای باد بزرگتر، دو مدل ثابت و متحرک یا قابل حمل و غیرقابل حمل وجود دارد:
کمپرسور باد ثابت یا غیرقابل حمل
در مدل‌های ثابت که بیشتر برای کارهای صنعتی به کار می‌آید و در جای مشخصی گذاشته می‌شوند هیچگونه وسایل ناوبری برای آن در نظرگرفته نشده و حتی فاقد چرخ یا لاستیک هستند.
- کمپرسور باد متحرک یا قابل حمل
در مدل‌های متحرک که وزن دستگاه نیز زیاد است، دو عدد چرخ لاستیک‌دار تعبیه شده تا کاربر بتواند آنرا به نقاط مد نظر خود در کارگاه یا فضای کاری منتقل کند. بنابراین در هنگام خرید به این نکته نیز باید توجه داشته باشید که اگر از دستگاه در مکان‌های مختلفی می‌خواهید استفاده کنید حتما مدل متحرک آنرا خریداری کنید.
مرحله ششم- کمپرسور باد تسمه‌ای یا بدون تسمه؟
اگر به دنبال سرعت بالاتر کمپرسور هستید باید گفت انواع کمپرسور باد تسمه‌ای سرعت به مراتب بالاتری دارند با این وجود نمی‌توان از صدای بالای آن هم چشم پوشید بنابراین در محیط‌های کوچک و بسته صدای آن آزاردهنده خواهد بود، همچنین لرزش آن نیز بیشتر بوده و در مصرف انرژی نیز باید آنرا در دسته دستگاه‌های پرمصرف یا دستگاه‌هایی که اتلاف انرژی آن‌ها زیاد است جای داد. اما برای کمپرسورهای باد بدون تسمه این معایب وجود ندارد با این حال باید به سرعت کمتر آن‌ها نیز اشاره کنیم.
