تقریباً همه ما با دستگاه کمپرسور باد آشنایی داریم، یا در یک کارگاه نجاری یک مدل از آن را دیده‌ایم، یا زمانی که برای پنچرگیری به آپاراتی مراجعه کردیم یک دستگاه کمپرسور باد گوشه‌وکنار مغازه مشاهده کرده‌ایم، حتی وقتی در یک سالن فوتسال توپ چهل‌تکه‌مان کم باد شده از این وسیله استفاده کرده‌ایم. تقریباً یکی از دستگاه‌های بسیار پرکاربرد در بین تمام تجهیزات صنعتی، همین کمپرسور هوا است و امروزه به‌عنوان منبع تغذیه بسیاری از ابزارآلات دیگر مثل منگنه کوب، میخکوب، چکش تخریب، چکش بادی، رنگ‌پاش، پیسوله، سنگ سنباده، چرخ جغجغه، فرز بادی، آچار ضربه‌ای و بسیاری دیگر از مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه مدل‌های مختلفی دارد؛ گرچه کارایی همه آن‌ها یکی است اما به لحاظ قدرت، ظرفیت مخزن، فشار هوا، وزن و مسائلی مثل این باهم تفاوت‌های بنیادینی دارند. برای همین انتخاب کردن بین این‌همه آیتم شاید کمی سخت به نظر برسد؛ بنابراین بهترین کار، کسب اطلاعات درباره این دستگاه کاربردی است تا اگر احیاناً قصد خرید آن را دارید با چشم‌باز خرید کنید و دیگر نیازی به پرس‌وجو از فروشندگان نداشته باشید. در این مطلب قصد داریم راهنمای خرید کمپرسور باد را در قالب نکاتی بیان کنیم؛ پس اگر علاقه‌مند به خرید کمپرسور بادی هستید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
کمپرسور باد چیست؟
کمپرسور باد دستگاهی است که از طریق فشرده‌سازی هوا می‌تواند به‌عنوان منبع تغذیه یا انرژی سایر دستگاه‌ها مورداستفاده قرار گیرد. خود این دستگاه انرژی لازم را از طریق برق یا سوخت‌هایی مثل بنزین یا دیزل کسب می‌کند و در مدل‌ها و اندازه‌های مختلفی از خانگی تا صنعتی و از کوچک تا بزرگ تولید می‌شود. اگر قصد خرید این دستگاه را داشته باشید توصیه می‌کنیم حتماً متناسب با کاری که می‌خواهید انجام دهید اقدام به خرید کنید، توجه به نکاتی درباره کمپرسور باد، راهگشای شما خواهد بود تا بهترین انتخاب را داشته باشید و از خریدی که انجام می‌دهید راضی باشید؛ بنابراین در ادامه، این نکات را به‌صورت مرحله‌به‌مرحله بیان کرده و با هم پیش می‌رویم.
مرحله اول- آگاهی درباره انواع دستگاه کمپرسور باد
قبل از دانستن هر نکته‌ای باید با انواع کمپرسورهای باد آشنا شوید تا در ادامه هرجا به مدلی از کمپرسور باد اشاره کردیم سردرگم نشوید. در یک تقسیم‌بندی می‌توان انواع کمپرسورهای باد را به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:
کمپرسور باد فشرده
این نوع کمپرسور مخزن ندارد و با جریان هوا کار می‌کند.
2- کمپرسور باد پستونی
این مدل دو گونه مختلف دارد:
- کمپرسور باد پیستونی تک‌مرحله‌ای
در دو مدل قابل‌حمل و غیرقابل‌حمل وجود دارد و دارای یک پیستون برای فشرده‌سازی هوا و انتقال به مخزن است؛ از این مدل بیشتر برای کارهای خانگی و کوچک استفاده می‌شود.
- کمپرسور باد پیستونی دومرحله‌ای
این مدل نیز در دو طرح ثابت و متحرک تولید شده و دارای دو پیستون است، یکی هوا را به مخزن انتقال داده و پیستون دوم، فشار هوا را تشدید کرده و دوباره آن را به مخزن منتقل می‌کند. از این مدل در کارهای صنعتی و بزرگ استفاده می‌کنند.
3- کمپرسور باد پنکیکی
این مدل کمپرسور هوا دارای مخازن کوچکی است که حدوداً بین یک تا 7 گالن ظرفیت دارد، به دلیل کوچک بودن، حمل‌ونقل آن آسان بوده و به‌راحتی در خانه یا جاهای کوچک می‌توان از آن نگهداری کرد. وزن سبکی دارد و درعین‌حال قیمت پایین آن باعث شده تا بسیاری از افراد آن را برای کارهای خود انتخاب کنند. این کمپرسور در دسته دستگاه‌های oil free یا بدون روغن جا می‌گیرد که جزو مزایای آن به‌حساب می‌آید. در واقع روغن این دستگاه در کارخانه تزریق شده و دیگر نیازی به تعویض آن نیست. هرچند می‌توان گفت عیب این دستگاه صدای زیاد و قدرت کم آن است.
4- کمپرسور باد استوانه‌ای
ااین مدل به لحاظ ظرفیت تفاوتی با مدل پنکیکی ندارد و در دسته محصولات اویل فری قرار می‌گیرد. وزن و اندازه بیشتری دارد چراکه فشار هوای بیشتری می‌تواند تولید کند و قدرتمندتر از نمونه پنکیکی است. همچنین سروصدای این دستگاه نیز تقریباً زیاد است و برای محیط‌های بسته چندان مناسب نیست.
مرحله دوم- دسترسی به منبع انرژی مناسب
ههمان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم کمپرسورهای باد موجود در دو مدل الکتریکی و بنزینی/دیزلی وجود دارد و شما باید باتوجه‌به دسترسی خود به منابع انرژی اقدام به خرید کنید. در این باره باید چند مورد را مدنظر قرار دهید:
| بیشترین فروش کمپرسور هوا متعلق به انواع برقی یا الکتریکی آن است. |
| برای کارهای کوچک مثل مصارف خانگی یا استفاده در باشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی باید از کمپرسورهای باد کوچک مثل کمپرسور باد پنکیکی و استوانه‌ای استفاده کنید که این مدل‌ها تماماً برقی است. |
| کارکردن با کمپرسورهای باد بنزینی و دیزلی سخت‌تر است اما قدرت آن‌ها بیشتر است. |
| کمپرسورهای باد بنزینی و دیزلی در محیط‌های بسته مناسب نیست چراکه آلودگی هوای آن باعث آسیب به انسان می‌شود. البته این کمپرسورها دارای اگزوزهای بدون دمش هستند و می‌توانید اگزوز آن را در خارج از محیط کار و در فضای آزاد نصب کنید بنابراین اگر تصمیم به خرید مدل‌های دیزلی و بنزینی دارید حتماً توجه داشته باشید که مجهز به سیستم اگزوز بدون دمش باشد. |
| انواع کمپرسور هوای الکتریکی یا برقی سازگار با محیط‌زیست هستند و کارکردن با آن‌ها نیز آسان‌تر است. |
مرحله سوم- کمپرسور باد با روغن می‌خواهید یا بدون روغن؟
در یک دسته‌بندی دیگر کمپرسورهای باد در دودسته زیر قرار می‌گیرند:
کمپرسور باد بدون روغن
این کمپرسورها که با نام‌های دیگر کمپرسور اویل فری (oil free) یا کمپرسور بی‌صدا نیز شناخته می‌شوند تقریباً نسل جدید این دستگاه‌ها به شمار می‌آیند. اینکه به این دستگاه‌ها بدون روغن گفته می‌شود به این معنی نیست که بدون هیچ‌گونه روغنی کار می‌کنند؛ چراکه در هر دستگاه مکانیکی قطعاً وجود روغن برای روانکاری دستگاه ضروری و لازم است، بلکه منظور این است که در هوای خروجی کمپرسور، هیچ‌گونه روغنی وجود نخواهد داشت در واقع این ایرادی است که کمپرسورهای با روغن دارند. در دستگاه‌های با روغن، روغن با هوای خروجی ترکیب شده و مقادیری از آن را در هوا مشاهده خواهید کرد بنابراین در برخی کارها مثل استفاده از پمپ باد در امور غذایی، بیمارستانی و کارهایی که حساسیت و بهداشت آن باید بالا باشد استفاده از دستگاه‌های با روغن، با آلودگی همراه است. حتی در مصارف خانگی نیز استفاده از دستگاه‌های اویل فری مناسب‌تر است؛ بنابراین اگر قصد خرید کمپرسور برای انجام کارهایی که در بالا ذکر شد را دارید هرگز به سمت کمپرسورهای باد با روغن نروید.
کمپرسورهای باد با روغن
نوع دیگر کمپرسور باد، مدل با روغن است که مانند بسیاری از دستگاه‌های مکانیکی دارای یک مخزن روغن بوده که باید آن را چک کرده و در زمان مناسب آن را تعویض کنید. در این مدل دستگاه برخلاف مدل بدون روغن، مقداری روغن با هوا مخلوط شده و هنگام استفاده از کمپرسور، هوای خروجی با روغن همراه است.
جدول بررسی مزایا و معایب کمپرسورهای باد باروغن و بدون روغن
| مزایای بدون روغن | معایب بدون روغن | مزایای با روغن | معایب با روغن
|
|
بدون نیاز به روغن | نامناسب برای استفاده مداوم | قیمت ارزان‌تر |
وزن بالا |
|
مناسب برای هوای سرد | قیمت بالا | نامناسب برای محیط‌های بهداشتی | صدای زیاد |
| مناسب فضاهای بهداشتی مثل بیمارستان | /// | /// |
نیاز به چک و تعویض روغن |
|
صدا و وزن کمتر | /// | /// |
راندمان کاری پایین در هوای سرد |
مرحله چهارم- توجه به ظرفیت مخزن و تناسب آن با کار شما
کمپرسورهای باد با توجه به کوچکی یا بزرگی خود دارای مخازن ذخیره هوا با ظرفیت‌های کم یا زیاد هستند، معمولا کمپرسور بادهایی مثل پنکیکی و استوانه‌ای بین 1 تا 7 گالن ظرفیت دارند اما کمپرسورهای تک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای گنجایش بسیار بیشتری دارند و برای کارهای بزرگتر مناسب‌تر هستند. اگر برای کارهای خانگی، استفاده برای دستگاه منگنه کوب و میخکوب و استفاده به عنوان پمپ باد برای باد کردن انواع توپ‌های ورزشی، یک کمپرسور باد می‌خواهید، همان دستگاه‌های با ظرفیت کم نیز جوابگو شما خواهد بود. حتی برای کارهای کوچکتر که نیاز به فشرده سازی هوا نیست می‌توانید از انواع کمپرسورهای فشرده استفاده کنید که بدون مخزن هستند و برای انجام کارهایی مثل پنچرگیری و آپاراتی نیز مناسب است.
مرحله پنجم- توجه به ثابت یا متحرک بودن پمپ باد
دستگاه‌هایی که وزن و اندازه آن‌ها کوچک است طبعاً نیازی به چرخ و وسایل این‌چنینی ندارند و به‌راحتی توسط یک نفر نیز جابه‌جا می‌شوند اما در کمپرسورهای باد بزرگتر، دو مدل ثابت و متحرک یا قابل‌حمل و غیرقابل‌حمل وجود دارد:
-
کمپرسور باد ثابت یا غیرقابل حمل
در مدل‌های ثابت که بیشتر برای کارهای صنعتی به کار می‌آید و در جای مشخصی گذاشته می‌شوند هیچ‌گونه وسایل ناوبری برای آن در نظر گرفته نشده و حتی فاقد چرخ یا لاستیک هستند.
- کمپرسور باد متحرک یا قابل حمل
در مدل‌های متحرک که وزن دستگاه نیز زیاد است، دو عدد چرخ لاستیک دار تعبیه شده تا کاربر بتواند آن را به نقاط مدنظر خود در کارگاه یا فضای کاری منتقل کند؛ بنابراین در هنگام خرید به این نکته نیز باید توجه داشته باشید که اگر از دستگاه در مکان‌های مختلفی می‌خواهید استفاده کنید حتماً مدل متحرک آن را خریداری کنید.
مرحله ششم- کمپرسور باد تسمه‌ای یا بدون تسمه؟
اگر به دنبال سرعت بالاتر کمپرسور هستید باید گفت انواع کمپرسور باد تسمه‌ای سرعت به‌مراتب بالاتری دارند بااین‌وجود نمی‌توان از صدای بالای آن هم‌چشم پوشید بنابراین در محیط‌های کوچک و بسته صدای آن آزاردهنده خواهد بود، همچنین لرزش آن نیز بیشتر بوده و در مصرف انرژی نیز باید آن را در دسته دستگاه‌های پرمصرف یا دستگاه‌هایی که اتلاف انرژی آن‌ها زیاد است جای داد. اما برای کمپرسورهای باد بدون تسمه این معایب وجود ندارد بااین‌حال باید به‌سرعت کمتر آن‌ها نیز اشاره کنیم.
