پرملات بودن هر چیزی نشانه کمیت بالای آن چیز است، حتماً می‌دانید که ملات در واقع به ماده اصلی چسباننده مصالح ساختمانی می‌گویند اما در اصطلاح عامیانه هم از آن استفاده می‌شود. اشتباه نکنید، این مطلب درباره «ملات شناسی» نیست بلکه قصد ما از نگارش این مطلب، بررسی نسبت ماسه به سیمان در ملات است؛ یعنی برای ساخت ملات باید چه مقدار سیمان را با ماسه مخلوط کرده و چه مقدار آب باید به آن اضافه کنیم؟
شاید خیلی از ما همیشه به این کار یک نگاه سطحی داشته‌ایم، اما خبر نداشتیم هر کاری اصولی دارد که اگر آن را رعایت نکنید می‌تواند نتیجه کار شما را خراب کند. در ادامه به بررسی نسبت ماسه به سیمان در بتن و ملات خواهیم پرداخت و مهم‌ترین نکاتی که شما در این زمینه نیاز دارید را بیان می‌کنیم.
ملات چیست؟
ملات ماده خمیری شکلی است که گرچه مواد اولیه چندانی ندارد اما ساخت‌وساز به وجود آن نیاز دارد. ملات در واقع یک ماده خمیری شکل است که از مواد اولیه‌ای مثل سیمان، ماسه و آب ساخته شده است. از آن برای چسباندن مصالح ساختمانی، آجرکشی، دیوارکشی، سقف، ستون، یکدست‌سازی دیوارها و غیره استفاده می‌کنند. در قدیم از آهک برای ساختن ملات استفاده می‌کردند اما امروزه از سیمان بهره می‌برند که هم چسبندگی بالا و هم مقاومت بسیار بالایی دارد. برای ساختن یک ملات باید بدانید نسبت ماسه به سیمان در ملات چقدر باید باشد. این نسبت این‌قدر مهم است که گیرایی، استحکام، مقاومت و کیفیت ملات به آن بستگی دارد.
محاسبه نسبت ماسه به سیمان در ملات
مدل‌ها و فرمول‌های مختلفی برای نسبت ماسه به سیمان در ملات وجود دارد که به هر یک از این فرمول‌ها، تیپ می‌گویند. به‌صورت کلی می‌توان چهار تیپ ملات در نظر گرفت که نسبت ماسه به سیمان در هر یک از آن‌ها متفاوت است؛ اگر موافق باشید هر یک از این تیپ‌ها را به م بررسی کنیم:
ملات تیپ 1
نسبت ماسه به سیمان 1 به 3
برای ساختن این ملات ما نیاز به یک واحد سیمان و سه واحد ماسه داریم به همین خاطر به آن ملات 1 به 3 گفته می‌شود. برای ساخت این ملات بهتر است در هر 1974 کیلوگرم ماسه، به میزان 360 کیلوگرم سیمان و حدود 260 لیتر آب اضافه کنید. اگر هر پاکت سیمان را 50 کیلوگرم در نظر بگیریم، حدوداً 7 الی 8 پاکت سیمان برای این کار نیاز دارید.
ملات تیپ 2
نسبت ماسه به سیمان 1 به 4
وقتی می‌گوییم ملات 1 به 4 منظور ما استفاده از 1 واحد سیمان به‌ازای 4 واحد ماسه است. یک نکته که در ساخت تمامی تیپ‌های ملات باید در نظر بگیرید این است که مقاومت فشاری تمامی این ملات‌ها در 28 روز اول به بالاترین نقطه خود خواهد رسید. برای ساختن این ملات به‌ازای هر 2079 کیلوگرم ماسه می‌توانید 286 کیلوگرم سیمان و 259 لیتر آب استفاده کنید.
ملات تیپ 3
نسبت ماسه به سیمان 1 به 5
نوع دیگری از ملات که استفاده فراوانی هم دارد، ملات یک به 5 است که باید به‌ازای هر 5 واحد ماسه یک واحد سیمان اضافه کنید. حتماً تا اینجا متوجه شده‌اید که هرچه جلوتر می‌رویم میزان سیمان 1 واحد است اما میزان ماسه افزایش می‌یابد. در واقع تیپ اول، ملات رقیق‌تری است اما ملات‌های بعدی سفت‌تر می‌شوند.
برای ساختن ملات تیپ 3 بهتر است در هر 2100 کیلوگرم ماسه، 226 کیلوگرم سیمان و 260 لیتر آب اضافه کنید. فراموش نکنید که حداکثر مقاومت فشاری این ملات نیز 28 روزه است.
ملات تیپ 4
نسبت ماسه به سیمان 1 به 6
بیشترین ملات‌هایی که ساخته می‌شود، ملات یک به 6 است؛ چراکه هم مقرون‌به‌صرفه‌تر است و هم برای بیشتر پروژه‌ها مناسب است. برای این ملات باید در هر 2169 کیلوگرم ماسه، 200 کیلوگرم آب و 266 لیتر آب اضافه کنید. از این ملات برای دیوارچینی، کف، ستون‌ها و غیره استفاده می‌کنند و می‌توان گفت ملات عام‌تری است.
