یکی از مشکلاتی که ممکن است برای انواع موتور پمپ آب خانگی یا کشاورزی به وجود بیاید، وقوع پدیده کاویتاسیون در پمپ است که خساراتی به دستگاه شما وارد خواهد کرد. این پدیده دلایلی کاملاً فیزیکی داشته اما برای جلوگیری از آن راهکارهایی نیز وجود دارد. برای همین در این مطلب قصد آموزش راهکارهای جلوگیری از وقوع پدیده کاویتاسیون در موتور پمپ آب را داریم.
کاویتاسیون پمپ چیست؟
کاویتاسیون از واژه cavity به معنای حفره گرفته شده است و در فارسی به آن پدیده حفره‌زایی گفته می‌شود.
در این پدیده فشار امواج عبوری از داخل پمپ گاهی اوقات موجب ایجاد حباب‌های ریزی خواهد شد، این حباب‌ها برخی مواقع بزرگ شده و می‌ترکد که در اثر آن انفجاری رخ خواهد داد. حرارت ناشی از این انفجار باعث خوردگی پروانه موتور پمپ آب خانگی یا کشاورزی یا هر نوع پمپ آبی می‌شود. در برخی موارد موج انفجار باعث آسیب رساندن به بدنه پمپ خواهد شد.
دمای حاصل از این انفجار ممکن است گاهی اوقات تا حدود 4500 درجه سانتیگراد برسد و اگر انفجار قوی باشد سرعت پاشیدن سیال تا 420 کیلومتر در ساعت خواهد بود.
علل وقوع پدیده کاویتاسیون در پمپ آب کشاورزی
عوامل بسیاری می‌تواند در کاویتاسیون پمپ‌ها یا حفره‌زایی مؤثر باشد، در زیر به برخی از این عوامل به‌ویژه برای انواع پمپ آب کشاورزی اشاره می‌کنیم:
- ارتفاع مکش: اگر ارتفاع بین دو نقطه‌ای که آب قرار است انتقال یابد زیاد باشد امکان وقوع پدیده کاویتاسیون افزایش می‌یابد. اکثر موتور پمپ آب‌های کشاورزی از عمق 8 متری مکش کرده و تا ارتفاع 25 متری آن را پرتاب می‌کنند توجه به میزان مکش و پرتاب آب موتور پمپ آب در هنگام خریداری دستگاه مهم است. اگر ارتفاع مکش شما زیاد باشد باید از موتور پمپ آب قوی‌تری استفاده کنید.
- دبی بالاتر از میزان مشخص: همان‌طور که می‌دانید دِبی به مقدار آبی که از یک نقطه در واحد زمان عبور می‌کند گفته می‌شود. اگر در شرایطی که پمپ برای آن وضعیت طراحی شده استفاده نشود یعنی بالاتر از دبی مشخص شده باشد، دور گردش پمپ بالا خواهد رفت به‌این‌ترتیب سرعت انتقال مایع افزایش خواهد یافت که این پدیده منجر به کاهش فشار درون پمپ شده و منجر به وقوع پدیده کاویتاسیون خواهد شد.
- افت فشار در دهانه ورودی: اگر به هر دلیلی از جمله گرفتگی دهانه پمپ، فشار ورودی سیال کاهش یابد، امکان دارد که مقدار آب رد شده به بخار تبدیل شده و در قسمت پروانه، تشکیل حباب دهد.
- بالا بودن دمای آب: اگر آب ورودی به پمپ دمای بالایی داشته باشد امکان ایجاد بخار و در نهایت وقوع پدیده کاویتاسیون افزایش می‌یابد.
راه‌های جلوگیری از وقوع پدیده کاویتاسیون در موتور پمپ آب
برای جلوگیری از این اتفاق شما از ایجاد عوامل بالا جلوگیری کنید، مثلاً اگر سرعت انتقال آب بالا است آن را کنترل کنید، به‌این‌ترتیب احتمال کاویتاسیون کاهش خواهد یافت. به‌طورکلی می‌توان راهکارهای زیر را برای جلوگیری از این پدیده پیشنهاد داد:
- پایین آوردن سرعت آب: برای اینکه سرعت آب کنترل شده باشد بهتر است از موتور پمپ‌هایی که دهانه ورودی و خروجی آن‌ها بیشتر است استفاده کنید، به‌عنوان‌مثال موتور پمپ آب کشاورزی 3 اینچ بهتر از انواع 1 اینچ است؛ چراکه قطر زیاد لوله سرعت آب را کاهش می‌دهد.
- پرهیز از مسیرهای غیرمستقیم: برای انتقال آب از نقطه‌ای به نقطه دیگر بهترین مسیر، مسیر مستقیم است بنابراین هرچه بیشتر از انواع زانویی‌ها، انشعاب‌ها و غیره پرهیز کنید احتمال وقوع کاویتاسیون کمتر خواهد بود.
- استفاده در شرایط استاندارد: هر پمپ آبی توان مشخصی دارد بنابراین اگر از موتور پمپ آب در شرایط خودش استفاده کنید و کارکرد بیشتری از آن نخواهید مشکلی برای شما پیش نخواهد آمد، در غیر این صورت ممکن است شاهد افت فشار در پمپ باشید.
- دمای پایین آب یا سیالات: هرچه دمای آبی که از داخل پمپ آب عبور می‌کند کمتر باشد، به همان میزان احتمال کاویتاسیون یا حفره‌زایی نیز کمتر خواهد بود.
