ابزارینو |
هرساله نزدیک به اسفندماه به مناسبت روز درختکاری یا در پاییز و موقع برگ‌ریزان و البته در بهار قبل از شکوفه دادن درختان، بهترین زمان‌ها برای کاشت نهال و درخت است. یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهای دنیا کاشت نهال است، موجودی زنده و سبز که طراوت و شادابی را به محیط زندگی ما می‌بخشد و انسان را سرشار از لذت بودن و زندگی کردن می‌کند. اما بسیاری از افراد با اینکه علاقه زیادی به کاشت نهال یا درخت دارند اما ممکن است اصول صحیح این کار را بلد نباشند؛ به عنوان مثال آیا شما می‌دانید برای کاشت نهال گردو یا کاشت نهال انگور یا حتی کاشت نهال پرتقال چه کاری باید انجام داد؟ به چه وسایلی نیاز است؟ چه زمانی بهترین تایم کاشت نهال است؟ بعد از کاشت نهال چه کارهایی باید انجام داد؟ در این مطلب می‌خواهیم هرآنچه درباره کاشت نهال باید بدانید را برای شما بنویسیم. امیدواریم با آموزش صحیح کاشت نهال شما هم بتوانید در باغ، حیاط خانه، پیاده رو و … نهال انواع درختان را بکارید تا به محیط زیست‌مان کمک کنید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
اصول اولیه کاشت نهال
کاشت نهال در مباحث باغبانی تدریس می‌شود؛ اینکه چگونه و با اتخاذ چه اصولی نهال را بکاریم تا نهال به خوبی رشد کند نیازمند کسب آگاهی درباره برخی موضوعات است. اما این اصول و آگاهی‌ها چیست؟ برای اینکه شما راحت‌تر بتوانید این اصول را فرا بگیرید، یک گام به گام ساده برای شما طراحی کرده‌ایم، پس با ما همراه باشید:
گام نخست- بهترین زمان برای کاشت نهال
همانگونه که در آغاز بحث نیز مطرح کردیم سه زمان برای کاشت نهال مناسب است:
- اواخر فصل زمستان در اسفند ماه
- اوایل فصل بهار و قبل از آنکه درختان شکوفه دهند
- زمان برگ ریزان درختان در فصل پاییز
علت اینکه این سه زمان را بیان کردیم چند چیز است:
- رطوبت و هوای مناسب: در این زمان‌ها هوا تقریبا خنک بوده و آب داخل خاک نیز مناسب است. هوا نه به گرمی تابستان و نه به سردی زمستان است. بنابراین ریشه نهال فرصت دارد تا درون خاک مستحکم شود.
- غنای خاک: در زمان‌های یاد شده خاک بالاترین خاصیت را داشته و غنای آن بالا است.
نکته: زمانی که می‌خواهید اقدام به کاشت نهال یک میوه کنید مثال کاشت نهال بادام یا کاشت نهال پسته، در حقیقت شما دارید تنشی به نهال وارد می‌کنید. انتقال نهال درخت از نقطه‌ای به نقطه دیگر باعث این تنش خواهد شد بنابراین ممکن است نهال شما به خوبی نگیرد.
برای اینکه چنین اتفاقی نیافتد چند نکته را باید در نظر بگیرید:
- در هنگام انتقال و کاشت نهال از آسیب وارد آمدن به ریشه آن خودداری کنید.
- بلافاصله نهال را بکارید و از هوا خوردن ریشه نهال خودداری کنید.
گام دوم- کندن گودال و چاله مناسب برای کاشت نهال
یکی از مراحل حساس که باید اصول آن را رعایت کنید حفر گودال برای کاشت نهال است. حفر گودال برای نهال‌های مختلف متفاوت است و به چند عامل بستگی دارد:
- اندازه ریشه نهال (مثلا برای کاشت نهال نارنج باید گودال بزرگتری نسبت به کاشت نهال آلبالو در نظر بگیرید.)
- جنس خاک (نرم یا سفت بودن خاک و جنس آن در حفر گودال اهمیت دارد.)
ابزار لازم برای حفر چاله برای کاشت نهال
بهترین ابزار برای حفر چاله مناسب برای کاشت انواع نهال درختان استفاده از دستگاه چاله کن موتوری است. این دستگاه با داشتن یک مته فلزی بسیار مقاوم که دارای رزوه‌های پهنی است به همراه یک موتوری بنزینی دو زمانه، به راحتی می‌تواند انواع چاله برای کاشت نهال را ایجاد کند. قطر مته‌های چاله کن موتوری متفاوت است برخی از آن‌ها 15 سانتی متر قطر داشته و برخی 20 سانت، انواع 30 سانتی متری آن نیز موجود است و برای کارهای بزرگتر نیز مته‌هایی با قطر بیشتر می‌توانید خریداری کنید. بهترین دستگاه برای حفر چاله جهت کاشت نهال، همین چاله کن موتوری است که به چاله کن دستی نیز مشهور است. برای کارهای باغبانی متوسط و بزرگ کاملا مناسب است اما اگر بخواهید از دستگاه‌های مجهزتری برای حفر چاله جهت کاشت نهال استفاده کنید می‌توانید از چاله کن پشت تراکتوری نیز استفاده کنید که با داشتن بازوهایی که به قسمت PTO تراکتور متصل می‌شود، کار حفر چاله را انجام می‌دهد. برای آشنایی کامل با انواع چاله کن موتوری از جمله بهترین برندهای موجود مانند چاله کن موتوری استریم، چاله کن موتوری اشتیل، چاله کن موتوری دوما، چاله کن موتوری کازایی و غیره می‌توانید مطلبی که لینک آن در زیر قرار گرفته است را مطالعه کنید.
زمان مناسب برای حفر گودال به وسیله چاله کن موتوری
برخی بر این باورند که هر زمانی می‌توان چاله را برای کاشت نهال حفر کرد، در حالی که این تصور اشتباهی است! چراکه برای حفر گودال به وسیله چاله کن موتوری برای کاشت نهال باید به زمان کاشت نهال توجه کرد.
یعنی اگر قرار است در زمان برگ‌ریزان در فصل پاییز نهالی را بکاریم باید چاله آن را نیز در همان زمان حفر کنیم. یا اگر می‌خواهیم نهال را در ابتدای فصل پاییز یا در اواسط اسفندماه بکاریم باید چاله را نیز در همان زمان حفر کنیم. با این وجود بهترین زمان ممکن برای حفر گودال جهت کاشت نهال به وسیله چاله کن موتوری یا چاله کن دستی همان فصل پاییز است؛ چراکه بارش‌های زمستانی باعث پر شدن چاله و همچین غنای خاک خواهد شد.
نحوه حفر چاله به وسیله چاله کن موتوری جهت کاشت نهال
زمانی که می‌خواهید به وسیله چاله کن موتوری گودالی را حفر کنید باید به دو نکته دقت داشته باشید:
- لایه‌هایی سطحی یا لایه‌های رویی زمین را سمت راست گودال بریزید.
- لایه‌هایی عمقی خاک را سمت چپ گودال بریزید.
علت این کار این است که خاک‌های عمقی غنای بیشتری داشته و به هنگامی که می‌خواهید نهال را بکارید بهتر است همان خاک‌ها را در عمق ریخته و خاک‌های سطحی را بعد از آن بریزید.
اندازه چاله برای کاشت نهال
برای اینکه بدانید گودالی که به وسیله چاله کن موتوری برای کاشت نهال حفر می‌کنید چه اندازه‌ای باید باشد از الگوی زیر استفاده کنید:
- قطر گودال: قطر چاله باید حداقل 2 برابر قطر ریشه نهال باشد. بنابراین اگر قطر ریشه نهال شما 30 سانتی متر است باید قطر چاله شما 60 سانتی متر باشد. در اینجا ممکن است این سوال پیش بیاید که قطر مته چاله کن موتوری ما 30 سانتی‌متر است پس چگونه چاله‌ای با قطر 60 سانت حفر کنیم؟ پاسخ این سوال ساده است، کافی است مته چاله کن موتوری را داخل خاک به صورت دورانی حرکت دهید تا قطر آن بیشتر شود. حتی می‌توانید چند چاله به وسیله چاله کن دستی در کنار هم حفر کنید که در نهایت قطر آن 60 سانتی‌متر شود.
- عمق گودال: برخلاف تصور و باور عمومی نیازی نیست که عمق گودال زیاد باشد بلکه عمق کم بهتر برای کاشت نهال بهتر است. هرچند مته‌های چاله کن موتوری طولی معادل 80 سانتی‌متر دارند اما شما نباید تمام مته را داخل زمین کنید. عمق کم چاله برای کاشت نهال این امکان را به خاک می‌دهد تا تهویه مناسبی داشته باشد و ریشه‌های نهال به خوبی رشد کند. کمبود هوای داخل خاک می‌تواند باعث آسیب به ریشه‌های نهال شود.
- توجه به محل پیوند: محل پیوند برای نهال‌های پیوندی باید چند سانت بالاتر از سطح زمین قرار بگیرد تا نهال دچار خفگی نشود.
- توجه به طوقه نهال: طوقه نهال محل تلاقی تنه نهال با ریشه است، بنابراین چاله را به قدری حفر کنید که طوقه نهال مماس با سطح خاک قرار بگیرد.
گام سوم- نحوه صحیح کاشت نهال داخل گودال
بعد از اینکه تمامی نکاتی که درباره حفر چاله به وسیله چاله کن موتوری را رعایت کردید و گودال مناسب را حفر کردید حالا وقت آن است که نهال خود را داخل گودال گذاشته و اقدام به کاشت نهال کنید. برای این کار نیز توجه به چند نکته ضروری است:
درخت را به صورت کاملا قائم و ایستاده بکارید
کاشت نهال باید به صورتی باشد که تنه نهال کاملا در یک خط عمود بر زمین قرار بگیرد. اگر نهال را زاویه‌دار بکارید، با رشد درخت سنگینی آن به یک سمت خواهد افتاد که می‌تواند منجر به شکستگی آن شود.
به ویژه در زمانی که بارندگی‌های شدید زمستانی اتفاق بیافتد یا بادهای تند بوزد این امکان بیشتر خواهد شد. همچنین اگر نهال شما از جمله نهال‌های میوه‌دار باشد، به هنگامی بار دادن سنگینی آن به یک سمت خواهد بود و موجب شکستن شاخه‌ها، عدم دریافت نو مناسب و مواردی از این قبیل خواهد شد.در صورتی که قسمت طوقه نهال (یعنی قسمت اتصال ریشه‌ها با تنه اصلی) زاویه دار بود، باید ریشه‌ها را به گونه‌ای درون خاک قرار دهید که زاویه تنه نهال نسبت به زمین 90 درجه باشد، در این صورت ریشه‌ها درون خاک به صورت اوریب قرار خواهند گرفت اما به مرور زمان ریشه‌ها خود را به عمق خاک خواهند رساند.
از قیم برای کاشت نهال استفاده کنید
قیم تکه چوب یا فلزی است که در کنار نهال قرار داده تا تکیه نهال به آن باشد، قیم تا زمانی است که ریشه‌های نهال درون خاک استقرار یافته و استحکام پیدا می‌کنند. از قیم به ویژه برای نهال‌هایی که تنه آن‌ها بسیار نازک است استفاده می‌کنند؛ چراکه با کمترین وزش بادی ممکن است نهال دچار افتادگی شده و از قسمتی بشکند یا حتی از ریشه در بیاید.
پس از کاشت نهال از خاکپوش استفاده کنید
خاکپوش که به آن مالچ نیز گفته می‌شود به منظور تثبیت خاک استفاده می‌شود. از مالچ یا خاکپوش برای کاشت نهال هم استفاده می‌کنند تا رطوبتی که به دور نهال وجود دارد حفظ شود.
مالچ یا خاکپوش دو نوع دارد:
- مالچ یا خاکپوش طبیعی: این نوع خاکپوش از برگ‌های خشک، گیاهان بریده شده، علف‌ها، کاه و غیره درست می‌شود.
- مالچ یا خاکپوش صنعتی: از مواد نفتی درست شده و برای تثبیت خاک در بیابان‌ها استفاده می‌شود.
برای مالچ‌پاشی به دور نهال باید چند نکته را رعایت کنید:
- خاکپوش را کنار ساقه نهال نریزید؛ حداقل 5 الی 10 سانتی‌متر باید فاصله داشته باشد.
- ارتفاع خاکپوش نباید بیشتر از 10 سانتی‌متر باشد؛ چراکه باعث عدم رسیدن اکسیژن کافی به ریشه خواهد شد.
گام چهارم- کوددهی به نهال پس از کاشت
بعد از کاشت انواع نهال از جمله کاشت نهال انجیر، کاشت نهال ازگیل و غیره نوبت به کوددهی مناسب است. اما از آنجایی که نهال شما جوان و نارس است هرکودی را نمی‌توانید برای آن استفاده کنید؛ نکاتی که در هنگام کوددهی نهال باید رعایت کنید عبارتند از:
- استفاده از کودهای دامی جوان ممنوع: کود دامی که می‌خواهید برای نهال استفاده کنید حداقل باید 3 تا 5 سال از عمر آن‌ها گذشته باشد؛ چراکه کودهای تازه دارای قارچ‌ها و باکتری‌هایی هستند که می‌تواند برای نهال آسیب‌زا باشد.
- استفاده از کودهای شیمیایی ممنوع: کودهای شیمیایی که حالت جامد دارند نیز برای نهال‌ها مناسب نیستند چراکه می‌تواند باعث سوختن ریشه گیاه شود.
- از کودهای میکروارگانیسم استفاده کنید: این کودها به علت داشتن مواد مغذی برای ریشه نهال بسیار مناسب هستند. بهتر است این کود را با خاک مخلوط کنید و سپس آنرا پای نهال بریزید.
یکی از بهترین کارها برای تغذیه مناسب نهال استفاده از چالکود است. برای ایجاد چالکود نیز می‌توان از چاله کن موتوری استفاده کرد؛ برای اطلاع از چگونگی ایجاد چالکود به وسیله چاله کن دستی می‌توانید مطلب زیر را مطالعه کنید.
چند نکته طلایی برای کاشت نهال که حتما باید بدانید!
برای کاشت نهال علاوه بر طی کردن مراحل بالا باید چند نکته را به خاطر داشته باشید که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
نکته اول- خاک اطراف نهال را بکوبید
بعد از اینکه نهال خود را داخل گودال گذاشته و خاک‌ها را به دور آن ریختید باید با استفاده از برخی وسایل مثل بیل یا حتی با لگد کردن، خاک اطراف نهال را بکوبید. علت این امر دو چیز است:
- خاک دور ریشه کاملا متراکم شده و هوای اضافی آن خالی شود.
- از نشست خاک بعد از آبیاری جلوگیری شود.
نکته دوم- بعد از کاشت نهال سریعا آبیاری را شروع کنید
پس از اتمام کاشت و طی تمامی مراحلی که در بالا ذکر شد در انجام آبیاری نهال تاخیر نیاندازید؛ علت انجام آبیاری بلافاصله بعد از کاشت این است که به سرعت مواد مورد نیاز ریشه را به آن رسانده و احتمالا از رشد ریشه‌های باقیمانده از گیاهان قبل جلوگیری به عمل آید.
نکته سوم- به دور نهال حفاظ بکشید
برای در امان ماندن نهال از هجوم چهارپایان بهتر است به دور آن از حفاظ استفاده کنید.
نکته چهارم- نهال با کیفیت بخرید
برای اینکه درختی خوب داشته باشید باید در هنگام خرید نهال انواع درختان به کیفیت آن‌ها دقت کنید. برخی از نهال‌ها جوان بوده و برخی پیرتر هستند، نهال‌های پیر زودتر به ثمر خواهند نشست با این حال تلفات آن‌ها نیز بیشتر است.
منابعی برای مطالعه بیشتر:
بسیار عالی