تغذیه درختان یکی از ساده‌ترین راه‌ها است تا درخت بهترین رشد را داشته و بهترین محصول را بدهد؛ اما ازآنجایی‌که بسیاری از افراد اطلاعی از روش‌های مختلفی که می‌توان بدان وسیله به رشد درختان کمک کرد، ندارند همواره از این موضوع گلایه می‌کنند که چرا درختان میوه باغشان رشد نمی‌کند؟ در این مطلب ما می‌خواهیم به یکی از روش‌های بسیار مؤثر و تأثیرگذار در همین رابطه اشاره کنیم. اگر به هر دلیلی درخت شما رشد خوبی ندارد، محصول آن کیفیت چندانی ندارد و میزان میوه آن کم است، حتماً مشکلی در تغذیه درخت وجود دارد؛ یکی از بهترین کارها برای بهبود رشد درختان استفاده از روش چالکود به‌وسیله دستگاه چاله کن است که در همین مطلب هرآنچه باید در این باره بدانید را برای شما بیان کرده‌ایم.
چالکود چیست؟
چالکود روشی است که در آن با ایجاد برخی چاله‌ها در اطراف درخت و ریختن کود داخل آن‌ها، باعث بالابردن جذب کود به‌وسیله ریشه درختان، ایجاد فضای مناسب برای جذب بهتر آب و تهویه خوب درخت می‌شود.
در واقع با این کار شما جبران مکافات می‌کنید، یعنی کمبود غذایی درخت را جبران می‌کنید. این کار چندان پیچیده نیست اما باید اصولی را در آن رعایت کنید که بهترین نتیجه را بگیرد اما به‌صورت کلی چالکود درختان در نزدیکی ریشه‌های درخت ایجاد می‌شود.
مهم‌ترین نکاتی که در ایجاد چالکود درختان باید رعایت کنید
در زیر ما مهم‌ترین نکاتی که باید درباره ایجاد چالکود رعایت کنید را بیان می‌کنیم.
البته ذکر این نکته ضروری است که چالکود برای هر درختی می‌تواند متفاوت باشد، مثلاً چالکود انگور، چالکود گردو، چالکود مرکبات، چالکود پسته، چالکود فلوریش، چالکود انجیر، چالکود انار و بسیاری از موارد دیگر وجود دارد که بستگی به نوع درخت، چالکود آن در فواصل مختلف و با قطرهای متفاوتی ایجاد می‌شوند.
پس با به‌خاطرداشتن این نکته حالا نوبت آن است که اصول کلی ایجاد چالکود برای درختان و نهال‌ها را بیاموزید:
قدم اول- انتخاب یک دستگاه چاله کن برای ایجاد چالکود درختان
ایجاد چاله به هر روشی ممکن است، حتی با دست هم می‌توانید چاله‌ای ایجاد کنید، استفاده از بیل و کلنگ هم برای ایجاد چالکود زمستانه یا پاییزه هم روش متداولی است اما هیچ از این روش‌ها جای استفاده از یک دستگاه چاله کن دستی یا چاله کن موتوری را نمی‌گیرد.
با استفاده از این دستگاه شما به‌راحتی در چند دقیقه یا حتی کمتر از آن می‌توانید چاله‌هایی با قطر دلخواه، عمق دلخواه و بسیار تمیز و مرتب ایجاد کنید. از جمله مزایای استفاده از چاله کن دستی یا چاله کن موتوری تک‌نفره یا دونفره برای ایجاد چالکود درختان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در مدت‌زمان کوتاهی می‌توانید برای بسیاری از درختان چالکود ایجاد کنید.
- تمام چالکودهایی که ایجاد می‌کنید قطر مشخصی دارند.
- به دلیل اندازه مناسب (نه بیشتر و نه کمتر) در مصرف کود برای چالکود صرفه‌جویی خواهد شد.
- هر چالکود را باتوجه‌به عمق مناسب می‌توانید ایجاد کنید.
- نیازی به دخالت دست با خاک نیست بنابراین دست‌های شما آسیبی نمی‌بیند.
- نیازی به قدرت بدنی زیادی نیست.
- برای ایجاد چالکود با چاله کن دستی می‌توانید به‌صورت تک‌نفره یا نهایتاً دونفره این کار را انجام دهید.
- به دلیل وجود موتور بنزینی قدرتمند و مته فولادی، حتی درون زمین‌هایی که خاک سفتی دارند می‌توان چالکود ایجاد کرد.
- قیمت دستگاه چاله کن موتوری بسیار مقرون‌به‌صرفه است.
دستگاه چاله کن موتوری که به چاله کن دستی نیز معروف است وسیله‌ای است که دارای یک موتور دوزمانه یا چهارزمانه بنزینی است. موتور چاله کن دستی روی یک شاسی نصب شده است که در دو طرف آن دو دستگیره برای کار کردن با آن وجود دارد، البته برخی چاله کن‌ها که به چاله کن موتوری تک نفره شناخته می‌شوند دارای یک دسته بوده و به تنهایی می‌توانید با آن کار کنید. شفت موتور بنزینی چاله کن دستی به سمت زمین قرار دارد، یعنی جایی که مته به آن متصل می‌شود. مته این دستگاه قطرهای مختلفی دارد مثلا برخی 15 سانت قطر داشته و برخی دیگر 20 سانت یا بالاتر که شما باید با توجه به نوع چالکودی که می‌خواهید ایجاد کنید مته مناسب کار خود را انتخاب کنید. همچنین طول این مته تا 120 سانت نیز وجود دارد که باز هم باید با توجه به عمق چالکودی که می‌خواهید ایجاد کنید مته چاله کن موتوری را انتخاب کنید، البته هرچه مته شما بلندتر باشد بهتر است؛ چراکه تا هر مقدار بخواهید می‌توانید با آن زمین را حفر کنید و محدودیت عمق ندارید. بنابراین بهترین وسیله برای ایجاد چالکود، دستگاه چاله کن موتوری است. برای خرید چاله کن موتوری شما انتخاب‌های زیادی دارید، به عنوان مثال در حال حاضر برندهای معتبری چون چاله کن موتوری کازایی، چاله کن موتوری اشتیل، چاله کن دستی استریم و چاله کن موتوری دوما در بازار وجود دارد که شما برای خرید آن می‌توانید به صورت آنلاین به فروشگاه اینترنتی ابزارینو مراجعه کرده و بهترین چاله کن موتوری برای کار خود را خریداری کنید. معمولا قیمت چاله کن موتوری با توجه به قدرت موتور، طول مته، قطر مته و برند آن متفاوت است. همچنین اگر نیاز داشتید می‌توانید مته‌هایی با قطرهای مختلف برای چاله کن دستی خود خریداری کنید تا محدودیتی برای ایجاد چالکود نداشته باشید. البته علاوه بر ایجاد چالکود با چاله کن دستی، از این وسیله برای حفر چاله برای کاشت نهال، حفر زمین برای کاشت میله‌های فنس و غیره نیز استفاده می‌کنند.
قدم دوم- چالکود را در کدام نقاط باید حفر کنیم؟
بعد از اینکه چاله کن موتوری خود را روشن کردید، حالا نوبت نقاطی است که باید در اطراف درخت چالکود را حفر کنید. بهترین زمان برای حفر چالکود درختان، زمانی است که آفتاب هست، چراکه شما با استفاده از سایه درخت می‌توانید محل حفر چالکود را تشخیص دهید. یک سوم انتهایی سایه‌انداز درخت را در نظر بگیرید، اینجا دقیقاً نقاطی است که باید چالکود را حفر کنید؛ علت اینکه یک سوم انتهایی سایه‌انداز را معرفی می‌کنیم این است که ریشه‌های تازه و جوان درخت که قدرت جذب بالاتری دارند در این نقاط در زمین قرار گرفته‌اند. در هنگام حفر چالکود درختان باید به مسیر حرکت و جریان آب نیز توجه داشته باشید.
قدم سوم- چه تعداد چالکود باید برای درخت ایجاد کنیم؟
اهمیت چالکود تنها با نقطه حفر آن نیست بلکه در اصول چالکود به این نکته نیز توجه می‌شود که تعداد چالکودها برای هر درخت چه تعداد باید باشد. ما نیز در این مطلب که به آموزش چالکود اختصاص‌داده‌شده است به این نکته اشاره می‌کنیم. تعداد چالکودها به چند چیز بستگی دارد:
- نوع درخت (مثلاً چالکود برای درخت سیب، چالکود انگور، چالکود گردو، چالکود مرکبات، چالکود پسته، چالکود انار و …)
- فصلی که در آن چالکود ایجاد می‌شود (به‌عنوان‌مثال چالکود پاییزه درختان یا چالکود زمستانه)
- نوع و جنس خاک (خاک نرم، سفت، سنگلاخ و غیره)
- سن درختان برای حفر چالکود (مثلاً چالکود نهال یا چالکود درختان مسن و پیر)
بنابراین در حین اجرای چالکود، هر یک از موارد بالا می‌تواند عامل تأثیرگذاری باشد، اما به‌صورت کلی می‌توانید از الگوهای زیر پیروی کنید:
| ردیف | الگوهای تعداد حفر چالکود | توضیحات |
| 1 | یک چالکود بین دو درخت | مناسب باغ‌هایی که درختان به صورت ردیفی بوده و ریشه آن‌ها نزدیک به هم است. |
| 2 | دو چالکود در طرف راست و چپ | برای درختانی که سن آن‌ها متوسط است و ریشه‌های جوانی دارد مناسب است. |
| 3 | مربع چالکود دور درخت | مناسب درختان پیر و مسن که نیاز بیشتری به کود دارند. |
| 4 | چالکود خطی | بین ردیف‌های درختان چالکودهایی به صورت موازی و پشت سر هم ایجاد می‌شود. |
در تعداد حفر چالکود برای درختان نه کم‌کاری کنید و نه زیاده‌روی، اگر چالکودها زیاد باشد می‌تواند ریشه درختان جوان را بسوزاند و اگر کم باشد ارتباط ریشه با نقاطی از خاک که اصلاح شده‌اند کم می‌شود و اثر ایجاد چالکود از بین می‌رود.
قدم چهارم- اندازه چالکود (قطر و عمق) چه مقدار باید باشد؟
این مورد نیز به همان فاکتورهایی که قدم سوم ذکر کردیم بستگی دارد اما به‌صورت استاندارد بهترین قطر چالکود بین 15 الی 30 سانتی‌متر است و بهترین عمق برای چالکود نیز عمقی بین 30 الی 60 سانتی‌متر خواهد بود. برای اینکه دقت کار خود را بالا ببرید حتماً از چاله کن موتوری استفاده کنید، یا اگر صاحب تراکتور هستید، می‌توانید از انواع چاله کن پشت تراکتوری (دو بازو یا چهاربازو) استفاده کنید تا قطر تمام چالکودها یک اندازه باشد. بهترین چاله کن موتوری که می‌توانید در این زمینه از آن استفاده کنید، چاله کن موتوری با مته 80 سانتی‌متری است که قطری بین 15 تا 30 سانتی‌متر نیز دارد. عمق چالکود نباید کم باشد، بلکه باید به حدی باشد که ریشه درخت با آن در تماس بوده و بهترین جذب را انجام دهد.
قدم پنجم- به چه روشی چالکودها را باید پُر کرد؟
یکی از دلایلی که بر استفاده از چاله کن موتوری برای حفر چالکود تاکید می‌کنیم این است که مته انواع چاله کن موتوری به‌گونه‌ای طراحی شده است که خاک را در هنگام حفر چاله به بیرون می‌ریزد، به همین دلیل داخل چالکود شما هیچ‌گونه خاکی نخواهد ماند و به‌راحتی می‌توانید آن را پُر کنید. شما می‌توانید از این خاک‌ها استفاده کرده و خاکریز آبی به دور درختان ایجاد کنید.
قدم ششم- مراحل ریختن کود داخل چالکود
بعد از اینکه حفر چالکود برای درختان به‌وسیله چاله کن موتوری به پایان رسید وقت آن رسیده است که داخل چاله کود بریزید. برای این کار از روش زیر استفاده کنید:
- در انتهای چاله کود دامی بریزید. چاله را به سه قسمت تقسیم کنید و قسمت زیرین را از کودهای دامی پر کنید تا ریشه‌ها کاملاً با آن‌ها در تماس باشند.
- در قسمت یک سوم میانی چاله می‌توانید از انواع کودهای شیمیایی بهره ببرید.
- در قسمت یک سوم بالایی چاله نیز بهتر است از انواع کود دامی پوسیده و مخلوط استفاده کنید.
قدم هفتم – چه زمانی باید اقدام به حفر چالکود کرد؟
معمولاً چالکودها را در زمستان و پاییز انجام می‌دهند؛ ایجاد چالکود زمستانه و چالکود پاییزه به این دلیل است تا خاک غنای بیشتری پیدا کرده و در دوره رشد درخت تأثیرگذار باشد. این امر به‌ویژه برای چالکود باغات از ضرورت بیشتری برخوردار است. برای زمان حفر چالکود نکات زیر را به‌خاطر بسپارید:
- ایجاد چالکود سالی یکبار کافی است.
- ایجاد چالکود زمستانه و چالکود پاییزه به نوع درختان بستگی دارد.
