ابزارینو |
استفاده از سموم در امور کشاورزی حداقل از 100 سال گذشته به روال این عرصه تبدیل شده است. آن‌گونه که در منابع تاریخی ذکر شده در دوران معاصر سمپاشی در ایران نیز از حدود 70 سال پیش وارد عرصه کشاورزی شد و با کمک‌های دولتی از جمله ارائه سموم و انواع سمپاش، کشاورزان برای حفظ محصولات خود به سمت سمپاشی گیاهان، زمین‌های کشاورزی و باغ‌های میوه و سبزیجات روی آوردند. با تمام مزایای که سم برای اقتصاد کشاورزی داشته است، نمی‌توان از مضرات آن نیز چشم پوشید، از جمله این مضرات می‌توان به خسارت‌هایی انسانی، گیاهی و جانوری اشاره کرد که ارتباط مستقیمی با سلامت انسان دارند. یکی از خطراتی که در این باره به‌ویژه برای انسان خطرآفرین است، زمانی است که می‌خواهیم سمپاشی را انجام دهیم، بنابراین رعایت برخی نکات ایمنی در هنگام عملیات سمپاشی ضروری است که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
سم چیست؟ معرفی انواع سم
سم موادی است که از عناصر مختلفی می‌تواند تولید شود، برخی از سموم از گیاهان گرفته می‌شود مثل صمغ برخی گیاهان یا از حیوانات گرفته شود مثل سم مار و غیره. نمونه دیگری از سموم، سم‌های شیمیایی است که بیشتر امروزه در عرصه‌های کشاورزی نیز از آن استفاده می‌شود. تمام این سموم خطرآفرین هستند و می‌تواند آسیب‌های فراوانی برای انسان و سایر جانداران ایجاد کنند. سموم می‌تواند باعث ایجاد فعل و انفعالاتی در درون بدن انسان، حیوان و گیاه شود. اثر سموم باتوجه‌به قدرت و سمی بودن آن‌ها روی انسان و سایر جانداران متفاوت است اما این اثرات می‌تواند تا مرگ پیش برود.
مهم‌ترین نکات ایمنی در هنگام استفاده از سمپاش
سمپاش وسیله‌ای است که شما می‌توانید با استفاده از آن عملیات سمپاشی را انجام دهید، بستگی به نوع زمین و محیطی که می‌خواهید سمپاشی کنید، نوع سمپاش متفاوت خواهد بود. برخی سمپاش‌ها بزرگ بوده مثل سمپاش پشت تراکتوری بوم دار و برخی کوچک بوده و برای کارهای متوسط مناسب هستند، مثل سمپاش شارژی برقی که کاربردی دوکاره داشته و هم می‌توان به‌صورت دستی از آن‌ها استفاده کرد و هم به‌صورت شارژی، دراین‌بین می‌توان به انواع سمپاش زنبه‌ای و سمپاش فرغونی هم اشاره کرد که حدود 100 لیتر مخازن آن ظرفیت داشته و برای سمپاشی انواع زمین‌های کشاورزی مناسب است. اما در حین انجام کار با این دستگاه‌ها باید چند نکته را برای حفظ سلامتی خود رعایت کنید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم؛ ما این نکات را به دو مرحله زیر تقسیم‌بندی می‌کنیم:
- موارد ایمنی پیش از استفاده از دستگاه سمپاش برای سمپاشی
- موارد ایمنی در هنگام استفاده از دستگاه سمپاش جهت سمپاشی
مرحله یک- موارد ایمنی پیش از استفاده از دستگاه سمپاش
قبل از آنکه از سمپاش استفاده کنید، باید بدانید چه نوع سمی موردنیاز شما است، استفاده از سموم قوی ممکن که متناسب با گیاهان شما نباشد ممکن است باعث سوختن گیاه و برگ‌های آن شده و به‌کلی محصول شما را نابود کند؛ بنابراین در این مورد به موارد زیر توجه کنید:
- سم باید متناسب با پروژه سمپاشی باشد
- سم را با مشاوره از متخصصان کشاورزی تهیه کنید.
- سم‌های تاریخ‌گذشته و مانده را استفاده نکنید.
- سمومی که تغییر رنگ داده استفاده نکنید.
لوازم و تجهیزات ایمنی مورد نیاز برای سمپاشی
برای انجام هر کاری باید تجهیزات ایمنی آن را استفاده کنید، برای استفاده از انواع سمپاشی که کار سمپاشی باید به‌وسیله شما انجام شود (سمپاش دستی، سمپاش شارژی دوکاره، سمپاش فرغونی و سمپاش زنبه‌ای) باید از تجهیزات زیر استفاده کنید:
|
وسیله ایمنی |
توضیحات |
|
لباس مخصوص سمپاشی | لباسی که جنس لاستیکی داشته باشد و سموم به داخل آن نفوذ نکند. لباس‌های چرم و پارچه‌ای در تماس با سم دچار آسیب می‌شوند. |
|
دستکش لاستیکی | دستکش‌های مخصوص ساخته شده از لاستیک که نرم و قابل انعطاف است. دستکش نباید سوراخ و پاره باشد. در هنگام کار از تماس دست با صورت جدا خودداری کنید. |
|
عینک ایمنی | عینک باید از نوع عینک‌های شنا باشد که تمام چشم را پوشانده و ذرات سم از آن عبور نکند. |
|
ماسک تنفسی | در هنگام خرید سم شماره TC آن را چک کنید تا ماسک مناسب برای استفاده از آن را بشناسید. |
|
چکمه پلاستیکی | این چکمه‌ها بلند بوده و تا زیر زانو می‌آید. |
|
کلاه ایمنی | این کلاه باید لبه‌دار بوده و تمام سر را پوشش دهد، جنس کلاه باید پلاستیکی باشد. |
نکاتی درباره سموم و اصطلاحاتی که باید بدانید
در هنگام خرید بسته‌های سم، مواردی روی آن‌ها نوشته شده است که لازم است از آن‌ها آگاهی داشته باشید تا هنگام سمپاشی به‌وسیله سمپاش به مشکلی بر نخورید این موارد را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
|
عنوان |
توضیحات |
|
ماده موثر |
بیانگر مواد شیمیایی به کار رفته در سم است |
|
ماده همراه |
بیانگر وجود برخی مواد درون سم است که موجب بالا بردن حلال بودن آن می‌شود. |
|
متوسط دوز کشنده (LD50) |
مخفف (Median lethal dose) بوده و به مقدار مشخصی از سم اطلاق می‌شود که که اگر روی عده‌ای از حیوانات آزمایشگاهی مورد مصرف قرار گیرد به‌طور متوسط ۵۰ درصد آنان را از بین خواهد برد. |
|
دوره کارنس | بیانگر مدت‌زمان آخرین سمپاشی در زمان برداشت محصول است که سم همچنان خاصیت خود را حفظ کرده است، به این بازه زمانی دوره کارنس می‌گویند که با پایان آن سم تأثیر خود را ازدست‌داده و محصول قابل برداشت است. |
مرحله دو- نکات ایمنی در هنگام انجام سمپاشی با سمپاش
این مرحله اهمیت بیشتری از مرحله اول دارد چراکه شما وارد فاز عملیاتی شده‌اید بنابراین باید حتماً نکاتی را رعایت کنید، اما این نکات کدام است؟
- تمام لوازم و تجهیزات ایمنی شخصی (PPE) را به تن کنید.
- از بوییدن سم خودداری کنید.
- در هنگام سمپاشی سیگار نکشید.
- سمپاشی باید خلاف جهت وزش باد صورت گیرد.
- در هنگام ترکیب سم با آب یا هر حلال دیگری، آن را با یک جسم خارجی هم بزنید نه با دست.
- در هنگام سمپاشی چیزی ننوشید و چیزی نخورید.
- سم را فقط روی گیاه و نقاطی که نیاز به سمپاشی دارند بپاشید.
- سمپاش را کالیبره کنید تا قطرات سم کاملاً پودری شود.
- از ترکیب سموم مختلف خودداری کنید و این کار را با مشورت افراد متخصص انجام دهید.
- پس از اتمام سمپاشی، حتماً دوش بگیرید.
- در روزهایی که هوا ابری است سمپاشی نکنید، درصورتی‌که بعد از سمپاشی باران ببارد عملاً سمپاشی بی‌فایده خواهد شد. برای جلوگیری از این اتفاقات اخبار هواشناسی را چک کنید.
- ظروف سم‌ها را درون کیسه‌های پلاستیکی قرار داده و آن‌ها را دور بریزید. بهتر است این ظروف را درون خاک دفن کنید.
- پس از اتمام سمپاشی، سمپاش، لانس، شیلنگ سمپاش و سایر قسمت‌های سمپاش را کاملاً بشویید.
- در هنگام سمپاشی از ورود جانداران، چهارپایان و انسان‌ها به محیط خودداری کنید.
- در صورت ورود سم به داخل دهان کار را قطع کرده و به‌سرعت با آب سرد دهان را بشویید.
- در صورت احساس سوزش در برخی نقاط بدن، چشم‌ها، دست‌ها و غیره عملیات سمپاشی با سمپاش را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- سم را با استفاده از فیلتر یا صافی سمپاش داخل مخزن سمپاش بریزید تا مواد اضافی و زائد داخل سمپاش نشود. در این صورت گردش سم دچار مشکل شده و لانس رسوب می‌کند.
