ابزارینو |
بتن آماده به دلیل تولید در شرایط کنترل‌شده کارخانه، کیفیت یکنواخت و بالاتری دارد و برای پروژه‌های بزرگ که نیاز به زمان‌بندی دقیق دارند، مناسب‌تر است. از طرفی، بتن دستی که با ابزارهایی مانند میکسر بتن کوچک در محل پروژه ساخته می‌شود، هزینه کمتری دارد و برای پروژه‌های کوچک‌تر یا مواقعی که انعطاف بیشتری در ترکیب مواد لازم است، گزینه بهتری محسوب می‌شود. اگر به دنبال دستیابی به سطح بتن صاف و باکیفیت هستید، استفاده از ابزارهایی مانند شمشه ماله موتوری یا ویبره بتن می‌تواند کیفیت نهایی را بهبود بخشد، به‌ویژه در ترکیب با بتن آماده که حبابهای هوا در آن کمتر است.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
بتن آماده چیست؟
بتن آماده (Ready Mix Concrete) که به اختصار به آن RMC نیز گفته می‌شود، بتنی است که در کارخانه یا بچینگ پلانت (دستگاه ساخت بتن آماده) تهیه شده و توسط کامیون‌‌های میکس و حمل بتن به محل پروژه منتقل می‌شود. این بتن‌ها در کارگاه‌های یا کارخانه‌های مخصوص، با طرح اختلاطی ویژه و باتوجه‌به نیاز یا سفارش مشتری برای متراژهای مورد نیاز آماده خواهند شد.
بسیاری از پیمانکاران و کارگران ساختمانی، بتن آماده را به اختلاط بتن در محل یا تهیه بتن دستی ترجیح می‌دهند چون علاوه‌بر صرفه‌جویی در زمان، مانع از ایجاد آلودگی صوتی و پخش گردوغبار سیمان دیگر ترکیبات در محل پروژه می‌شود.
توجه کنید که حتی در زمان استفاده از بتن آماده نیز باید از شیلنگ ویبراتور بتن و موتور ویبره بتن استفاده کنید. چون در زمان بتن‌ریزی سقف، ستون‌ها و فونداسیون باید با شیلنگ ویبراتور حبابهای هوای موجود در بتن آماده حذف شود تا کیفیت آن افزایش پیدا کرده و از طرفی از کرموشدگی بتن جلوگیری شود.
مزایا و معایب بتن آماده
- از آنجایی که این بتن با کامیون حمل می‌شود، تحویل آن به مناطق راه‌دور یا صعب‌العبور می‌تواند هزینه بالایی داشته باشد.
- بتن آماده ممکن است از بتن مخلوط شده در محل یا بتن دستی، کیفیت پایین‌تری داشته باشد.
- قیمت بتن آماده پایین‌تر از بتن دستی است.
- از آنجایی‌که بتن آماده در محل پروژه ساخته نمی‌شود، ممکن است کنترلی بر کیفیت نهایی مخلوط بتن وجود نداشته باشد.
- مسافت کارخانه بتن آماده با پروژه می‌تواند استفاده از بتن آماده را به تاخیر اندازد که روی جدول زمانی پروژه تاثیر می‌گذارد.
- خطر جداشدگی بتن در صورت عدم اختلاط مناسب وجود دارد که روی کیفیت سازه تاثیر می‌گذارد.
- برای پروژه‌های بزرگ مانند بتن ریزی فونداسیون، سقف و ستون مناسب است.
بتن دستی چیست؟
بتن دستی (Site-Mixed Concrete) که به آن بتن کارگاهی نیز گفته می‌شود در محل اجرای پروژه و توسط کارگران تهیه خواهد شد. برای ساخت بتن دستی به مواد اولیه و تجهیزاتی مانند میکسر دستی یا میکسر بتن آزمایشگاهی که به آن بتونیر یا میکسر بتن کوچک نیز گفته می‌شود، نیاز دارید. در حین آماده‌سازی بتن نیز باید مهندسان پروژه نظارت کامل داشته باشند تا ترکیبی اصولی و مطابق با نیازهای پروژه آماده شود.
بتن دستی یا اختلاط بتن در محل یک روش سنتی تهیه بتن است که مخلوط نهایی عموما نسبت به بتن آماده، فشرده‌تر خواهد بود. از طرفی، اختلاط بتن در محل امکان کنترل بیشتر روی کیفیت بتن را فراهم خواهد کرد زیرا مواد تشکیل‌دهنده، نحوه اختلاط و حباب‌گیری آن با دستگاه‌های ویبراتور بتن با دقت و نظارت بهتری انجام می‌شود.
مزایا و معایب بتن دستی
- به دستگاه‌های مانند میکسر بتن آزمایشگاهی و شیلنگ ویبراتور نیاز دارید.
- باید نیروی کار ماهر برای اختلاط بتن داشته باشید.
- به فضایی برای ذخیره‌سازی مواد اولیه و بتن دستی نیاز دارید.
- نظارت کامل روی خرید مواد اولیه و فرایند اختلاط بتن دستی صورت می‌گیرد.
- کیفیت و فشردگی بتن دستی بیشتر از بتن آماده است.
- باتوجه‌به ابعاد پروژه، هزینه نهایی بتن دستی ممکن است بیشتر از بتن آماده باشد.
تجهیزات لازم برای بتن دستی
وقتی برای تهیه بتن دستی یا اختلاط بتن در محل اقدام می‌کنید، باید از دستگاهی مناسب برای مخلوط کردن بتن استفاده کنید تا در نهایت بتنی با فشردگی مناسب داشته باشید. تجهیزات لازم برای آماده‌سازی بتن دستی شامل میکسر بتن آزمایشگاهی یا میکسر بتن کوچک و شیلنگ ویبراتور بتن است. این دستگاه مزایای بسیاری برای آماده‌سازی بتن دستی دارد که به شرح زیر هستند.
بتن آماده بهتر است یا دستی؟
همان‌طور که اشاره شد، یکی از تفاوت‌های اصلی بین بتن آماده و دستی، فرایند آماده‌سازی آن است. هنگام انتخاب بین بتن آماده و اختلاط بتن در محل (بتن دستی)، مهم‌ترین موضوع در نظر گرفتن مواردی مانند راحتی، هزینه و کیفیت مخلوط بتن خواهد بود. اگر زمان برای یک پروژه در اولویت اول قرار دارد، قاعدتا استفاده از بتن آماده گزینه بهتری خواهد بود.
اما اگر حجم مورد استفاده و یکپارچگی بتن سازه یک نگرانی مهم برای پیمانکار باشد، بتن دستی یا اختلاط بتن در محل می‌تواند گزینه مناسب‌تری در مقایسه با بتن آماده باشد.
مقایسه بتن آماده با بتن دستی
برای تعیین اینکه بتن آماده بهتر است یا بتن دستی، باید معیارهای مختلفی از جمله کیفیت، هزینه، تجهیزات مورد نیاز و زمان بررسی شوند. در ادامه این دو نوع بتن را مقایسه می‌کنیم:
کیفیت بتن نهایی
- بتن آماده:
تولید بتن آماده با دقت بالا و در شرایط استاندارد کارخانه انجام می‌شود که کیفیت نهایی بتن را تضمین می‌کند. با این حال، مسافت طولانی از کارخانه تا پروژه می‌تواند بر کیفیت بتن و میزان حبابهای هوا تأثیر منفی بگذارد. - بتن دستی:
در پروژه‌های کوچک، نظارت مستقیم روی مواد اولیه و فرآیند مخلوط کردن بتن دستی می‌تواند کیفیت مطلوبی ایجاد کند. اما برای پروژه‌های بزرگ، حفظ یکنواختی و کیفیت در بتن دستی دشوارتر است.
یکنواختی و یکپارچگی بتن
- بتن آماده:
بافت و انسجام بتن آماده به دلیل استفاده از تجهیزات پیشرفته در کارخانه، یکنواخت‌تر است. - بتن دستی:
در بتن دستی، یکنواختی به مهارت نیروی انسانی و کیفیت دستگاه‌هایی مانند میکسر بتن بستگی دارد. این روش در پروژه‌های کوچک، با نیروی کار ماهر، می‌تواند انسجام قابل قبولی ارائه دهد.
تجهیزات مورد نیاز
- بتن آماده:
نیازی به تجهیزات اضافی مانند میکسر بتن یا منبع آب در محل پروژه ندارد، زیرا بتن آماده مستقیماً از کارخانه ارسال می‌شود. - بتن دستی:
به دستگاه‌هایی نظیر میکسر بتن، شیلنگ ویبراتور، موتور ویبره بتن و منبع آب نیاز است، که به تجهیزات بیشتری در محل پروژه نیازمند است.
نیروی انسانی
- بتن آماده:
به نیروی انسانی کمتری نیاز دارد، زیرا بتن از قبل آماده است و تنها عملیات بتن‌ریزی انجام می‌شود. - بتن دستی:
نیازمند نیروی انسانی ماهر برای ترکیب مواد و نظارت بر فرآیند ساخت بتن است.
ابعاد پروژه
- بتن آماده:
برای پروژه‌های بزرگ و صنعتی به دلیل امکان سفارش در حجم بالا مناسب است. - بتن دستی:
بیشتر در پروژه‌های کوچک یا بازسازی‌های جزئی استفاده می‌شود، اما در پروژه‌های بزرگ مقرون‌به‌صرفه نیست.
زمان
- بتن آماده:
به دلیل آماده بودن در کارخانه، زمان اجرای پروژه را تا 50% کاهش می‌دهد. با این حال، ممکن است ارسال بتن از کارخانه به پروژه زمان‌بر باشد. - بتن دستی:
آماده‌سازی در محل پروژه انجام می‌شود که می‌تواند زمان اجرای پروژه را افزایش دهد، اما نیازی به انتظار برای ارسال بتن نیست.
هزینه و قیمت
- بتن آماده:
به‌طور کلی قیمت بتن آماده به دلیل کاهش هدررفت و صرفه‌جویی در آب کمتر است. با این حال، هزینه حمل از کارخانه تا پروژه می‌تواند قیمت نهایی را تحت تأثیر قرار دهد. - بتن دستی:
هزینه تجهیزات اضافی و مصرف بالای منابع مانند آب می‌تواند قیمت بتن دستی را افزایش دهد.
فضای ذخیره‌سازی
- بتن آماده:
به فضای ذخیره‌سازی نیاز ندارد، زیرا مستقیماً به محل پروژه تحویل داده می‌شود. - بتن دستی:
به فضایی برای نگهداری مواد اولیه و مخلوط کردن بتن نیاز دارد.
هدررفت و تولید زباله
- بتن آماده:
به دلیل آماده‌سازی در کارخانه، میزان هدررفت و تولید زباله در محل پروژه کمتر است. - بتن دستی:
ممکن است به دلیل اختلاط غیر دقیق یا استفاده از مواد اضافی، هدررفت بیشتری داشته باشد.
جدول مقایسه بتن آماده و بتن دستی
در جدول زیر مقایسه‌ای کلی بین بتن آماده و دستی انجام شده بنابراین با بررسی آن به پاسخ بتن آماده بهتر است یا دستی خواهید رسید.
| مشخصه | بتن آماده | بتن دستی |
| یکپارچگی بتن | ملات بتن با ماشین‌های دقیق آماده شده و در نتیجه با نیازهای پروژه سازگارتر خواهد بود. | دستیابی به یکنواختی نسبتا دشوار است چون مخلوط به‌صورت دستی در محل پروژه آماده می‌شود. |
| نیروی کار | در محل اجرا تنها به نیروی کار برای بتن‌ریزی و فشرده‌سازی و حباب‌گیری بتن نیاز است. | برای مخلوط بتن، نظارت بر ترکیب صحیح و اختلاط اصولی، بتن‌ریزی، فشرده‌سازی بتن و حباب‌گیری آن به نیروی ماهر و نیمه‌ماهر نیاز است. |
| تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز | تنها دستگاه مورد نیاز در زمان بتن‌ریزی، شیلنگ ویبراتور بتن و موتور ویبره بتن برای حباب‌گیری و افزایش استحکام بتن است. | برای آماده‌سازی بتن، بتن‌ریزی و گرفتن حبابهای مخلوط بتن به دستگاه‌هایی مانند میکسر بتن آزمایشگاهی یا میکسر بتن کوچک (بتونیر) و شیلنگ ویبره بتن نیاز دارید. |
| آلودگی محیطی | بتن آماده آلودگی برای محیط پروژه ندارد و ضایعات کمتری در مقایسه با بتن دستی دارد. | بتن دستی باعث آلوده شدن محیط پروژه و پخش گردوغبار می‌شود. |
| مواد اولیه | نیازی به تهیه مواد اولیه بتن مانند شن و ماسه، سیمان و غیره نخواهد بود و در مصرف آب نیز صرفه‌جویی می‌شود. | برای تهیه بتن دستی باید کلیه مواد اولیه مورد نیاز را خریداری کنید. |
| زمان | اجرای پروژه تقریبا به 50% زمان کمتری در مقایسه با بتن دستی نیاز دارد. | در مقایسه با استفاده از بتن آماده، 50% زمان بیشتری نیاز دارید. کارگران ساعات زیادی را برای آماده‌سازی و اختلاط بتن صرف می‌کنند. |
| کاربرد | از بتن آماده می‌توانید برای بتن ریزی فونداسیون و سقف و ستون و سازه‌های مرتفع استفاده کرد. | بتن دستی تنها برای پروژه‌های کوچک و سازه‌های کم ارتفاع مناسب است. |
| فضای ذخیره‌سازی | نیازی به فضا برای ذخیره‌سازی مواد اولیه و بتن آماده ندارید. | باید فضایی را برای ذخیره‌سازی مواد اولیه و بتن آماده در نظر بگیرید. |
| حمل‌ونقل | مسافت مبدا ارسال بتن آماده تا پروژه می‌تواند روی کیفیت بتن و هزینه ارسال تاثیر بگذارد. | بتن دستی مانند بتن آماده هزینه ارسال ندارد. |
| اتلاف بتن و مواد اولیه | هدررفت مواد اولیه ندارد. | ممکن است مواد اولیه و بتن دستی در حین آماده‌سازی و استفاده هدر رود. |
| کیفیت بتن | نظارتی روی کیفیت مواد اولیه و اختلاط وجود ندارد. بنابراین ممکن است بتن بی‌کیفیتی دریافت کنید. | نظارت دقیقی روی کیفیت مواد اولیه و اختلاط بتن وجود دارد. |
| قیمت | پایین‌تر از بتن دستی است. | بالاتر از بتن آماده است. |
