پوسته‌پوسته شدن بتن یکی از پدیده‌های رایج بعد از خشک‌شدن بتن است. حتماً در کف سالن‌ها، پارکینگ‌ها، زمین‌های ورزشی و موارد دیگری شبیه به این دیده‌اید که بخش سطحی یا لایه سطحی در برخی نواحی برآمده و از بین رفته است. به این حالت پوسته‌پوسته شدن بتن می‌گویند؛ این اتفاق دلایل مختلفی دارد، پس اگر دوست دارید از این عوامل اطلاع پیدا کنید تا انتهای این مطلب را بخوانید.
پوسته‌پوسته شدن بتن چیست؟
پوسته‌پوسته شدن بتن ازبین‌رفتن لایه‌های سطحی بتن است که ممکن است در برخی نواحی بتن دچار کچلی شده باشد. این اتفاق تنها در لایه‌های بیرونی بتن می‌افتد و می‌توان بین 15 تا 25 سانتی‌متر ضخامت آن باشد. در این پدیده به علت اینکه ملات سیمان از بین می‌رود گاها سنگ‌دانه‌های داخل بتن دیده می‌شود.
پیامدهای پوسته‌پوسته شدن بتن
اگر سطح بتن پوسته‌پوسته شود شاهد چند چیز خواهیم بود که باید اصلاح شود:
- ازبین‌رفتن شکل ظاهری و زیبایی بتن
- ازبین‌رفتن مقاومت بتن در برخی نقاط
- نفوذپذیری بتن
- کاهش سطح مقاومت سایشی بتن
- عدم استفاده از سطح بتنی برای حمل‌ونقل و رفت‌وآمد
علل و عوامل مؤثر بر پوسته‌پوسته شدن بتن
مانند هر پدیده‌ای، پوسته‌پوسته شدن بتن نیز می‌تواند علل و عواملی داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
عدم ویبره مناسب بتن: نخستین دلیل پوسته‌پوسته شدن بتن می‌تواند عدم ویبره مناسب باشد. همان گونه که می‌دانید برای ویبره کردن بتن از انواع شیلنگ ویبراتور استفاده می‌شود که با ایجاد ارتعاشات منظم باعث ازبین‌رفتن هوای داخلی بتن و ترکیدن حباب‌ها و در نتیجه متراکم شدن بتن می‌گردد درصورتی‌که این عملیات به‌خوبی و درستی صورت نگیرد و در هنگام کار با شیلنگ ویبراتور به روش صحیح از آن استفاده نکنید، بتن یکدست نشده و مقاومت آن کاهش می‌یابد بنابراین بعد از چندی شاهد پوسته‌پوسته شدن سطح بتن خواهیم بود. در مطلب زیر می‌توانید نحوه صحیح ویبره کردن بتن را مطالعه کنید.
عدم ماله‌کشی استاندارد: یکی از مراحلی که بعد از بتن‌ریزی باید انجام شود لیسه کشی و ماله‌کشی است، برخی افراد بعد از ویبره کردن به‌وسیله شمشه ماله موتوری سطح بتن را یکدست و تراز می‌کنند سپس با استفاده از یک شمشه ماله تلسکوپی سطح را کاملاً لیسه نهایی می‌کنند. برخی دیگر بعد از ویبره کردن با استفاده از ماله پروانه‌ای سطح بتن را صاف می‌کنند. شمشه ماله موتوری دستگاهی است که با داشتن تیغه‌های بلند و ایجاد ارتعاشات ریز نه‌تنها سطح بتن را صاف و تراز می‌کند بلکه لایه بیرونی بتن را دوباره ویبره کرده و با ازبین‌بردن خلل‌وفرج آن، مقاومت بتن را افزایش می‌دهد، اگر این مراحل به‌درستی انجام شود قطعاً شاهد پوسته‌پوسته شدن سطح بتن نخواهیم بود.
خوردگی آرماتورها: وقتی فولاد به هر دلیل از جمله دلایل حملات کلرایدی و غیره دچار خوردگی می‌شود دچار انبساط شده و باعث فشار آوردن به لایه‌های بیرونی بتن می‌شود در نتیجه یا شاهد ترک‌خوردگی یا شاهد پوسته‌پوسته شدن سطح بتن خواهیم بود.
مجاورت بتن با آتش: گرمای آتش باعث انبساط داخلی درون بتن شده و همین امر فشار مولکولی ایجاد می‌کند که در نهایت بازهم شاهد ازبین‌رفتن سطح بتن و پوسته‌پوسته شدن آن خواهیم بود.
انجماد بتن: برخلاف حرارت، سرما نیز می‌تواند عامل دیگر پوسته‌پوسته شدن بتن باشد. انقباض بتنی در برخی نقاط به دلیل سرمای زیاد باعث می‌شود برخی نقاط ترک‌خورده و برخی دیگر پوسته‌پوسته شود.
برای ترمیم بتن پوسته‌پوسته‌شده چه باید کرد؟
برای ترمیم قسمت‌هایی از بتن که دچار پوسته‌پوسته شدن شده است می‌توان مراحلی را طی کرد البته این امر نیازمند بررسی میزان پوسته‌پوسته شدن، نوع آن، نوع سازه و کیفیت بتن دارد. بااین‌حال برای ترمیم این قسمت‌ها چه باید کرد؟
مرحله اول- سطح بتن خراب شده را تمیز کنید
بعد از پوسته‌پوسته شدن، باقیمانده بتن‌های تخریب شده را باید از محل خارج کنید و سطح بتن را عاری از هرگونه خاک، بتن تخریب شده، گردوغبار، سنگ‌دانه‌های اضافی و غیره کنید.
مرحله دوم- حذف بتن‌های ناپایدار
ممکن است برخی از قسمت‌ها دچار پوسته‌پوسته شدن شده باشد و برخی نقاط نیز طبله کرده باشد، شما باید علاوه بر تمیزکردن نقاط مشخص، آن قسمت‌هایی که هنوز پوسته‌پوسته نشده ولی ناپایدار هستند را شناسایی کرده و با استفاده از برخی ابزار و تجهیزات مانند پتک، چکش و قلم‌تراش آن نواحی را نیز جدا کنید.
مرحله سوم- تخریب بتن بیشتر از عمق بتن پوسته‌پوسته‌شده
نکته حائز اهمیت برای ترمیم قسمت‌های پوسته‌پوسته‌شده این است که شما باید عمق بیشتری از بتن را در نظر بگیرید و آن را تخریب کنید بهتر است تا حدود 4 سانتی‌متر بیشتر این کار را انجام دهید، لبه‌های بتن باقیمانده از بتن را نیز تا جایی که بتن استحکام خوبی دارد از بین ببرید.
مرحله چهارم- برش مستطیلی یا مربعی بتن خراب
شما می‌توانید با استفاده از دستگاه کاتر آسفالت بر البته با تیغه کاتر بتن بر یا بتن مسلح بر یک مستطیل یا مربع به دور قسمت پوسته‌پوسته شده برش دهید و سپس با استفاده از چکش و قلم قسمت‌های باقیمانده را جدا کنید.
مرحله پنجم- تمیزکردن میل‌گردهای خورده شده
اگر نواحی پوسته‌پوسته‌شده به قسمت میلگردها رسیده بود یا با کندن تا عمق 4 سانتی‌متری میل‌گردهای خورده شده را مشاهده کردید آن‌ها را نیز تمیز کنید برای این کار از برس سیمی استفاده کنید.
مرحله ششم – ارزیابی نوع ترمیم بتن پوسته‌پوسته‌شده
در این مرحله باید توجه داشته باشید که اگر قسمت‌های پوسته‌پوسته‌شده عمقی کمتر از یک‌سوم کل ضخامت بتن دارد یعنی خرابی سطحی است و با یک ترمیم ساده، بتن درست می‌شود اما اگر عمق بتن تخریب شده بیشتر از یک‌سوم کل ضخامت بتن باشد باید ابتدا دوباره آرماتوربندی کرده و بعد ترمیم را آغاز کنید.
مرحله هفتم – مضرس کاری یا چیپینگ بتن
قسمت‌هایی از بتن که پوسته‌پوسته‌شده است را باید ناهموار کنید، به این کار مضرس کردن یا چیپینگ بتن می‌گویند که در مطالب قبلی درباره آن نوشته بودیم و از لینک زیر می‌توانید آن را بخوانید، منظور از مضرس کاری بتن ایجاد دندانه‌هایی روی سطح بتن به‌منظور گیرایی بیشتر بتن جدید با بتن قبلی است.
مرحله هشتم – استفاده از ملات سیمان پرتلند برای ترمیم
در این مرحله می‌توان از سیمان پرتلند برای ترمیم قسمت‌های پوسته‌پوسته‌شده استفاده کرد، در غیر این صورت گزینه شما استفاده از مواد اپوکسی است.
مرحله نهم – ماله‌کشی قسمت‌های ترمیم شده بتن
در انتها ضمن به‌خاطرداشتن اینکه دمای محیط نباید کمتر از 5 درجه سانتیگراد باشد و باید به کیورینگ بتن یا کنترل رطوبت بتن توجه داشته باشید تا هیدراتاسیون به‌خوبی صورت گیرد، می‌توانید با انواع ماله سطحی که ملات سیمان ریخته‌اید را ماله‌کشی کنید.
