سال پیش که یک تکه زمین در یکی از استان‌های شمالی کشور خریداری کردیم، منتظر بودیم تا قیمت‌ها یک مقدار تعدیل شود تا بتوانیم در قسمتی از آن یک ویلا یا ساختمان بسازیم و بقیه قسمت‌های آنرا تبدیل به باغ کنیم. اما قیمت‌ها، تعدیل که نشد هیچ، اتفاقا افزایش سرسام آوری پیدا کرد، برای همین ما تصمیم گرفتیم خودمان دست به کار شویم و با تهیه مصالح مورد نیاز در ساختمان سازی، بیشتر کارها را به صورت شخصی انجام دهیم تا هزینه‌های خود را کاهش دهیم.
برای همین در سایت‌های مختلفی به دنبال لیست مصالح مورد نیاز ساختمان بودیم، اما هرچه بیشتر می‌گشتیم، کمتر می‌یافتیم و در واقع مطلب به درد بخوری برای مشکل خود پیدا نکردیم. بنابراین تصمیم گرفتیم با چند نفر از دوستانی که در کار ساختمان سازی هستند مشورت کرده و لیست مصالح مورد نیاز ساختمان را تهیه کنیم تا هر کسی مثل ما این مشکل را داشت نیز بتواند از این لیست استفاده کند.
در این لیست سعی کردیم، هر آنچه نیاز است شما درباره مصالح مورد نیاز برای ساختمان بدانید را گردآوری کنیم، طبعا این همه ماجرا نیست و ساختن یک ساختمان، به اصطلاح دَنگ و فَنگ‌های خاص خودش را دارد. حالا اگر آماده‌اید با ابزارینو همراه باشید تا یک چک لیست کامل برای ساختن سازه خود تهیه کنید.
عوامل موثر بر محاسبه مصالح مورد نياز ساختمان
اینکه شما چه ساختمانی می‌سازید، در نوع مصالح و میزان آن‌ها تاثیرگذار خواهد بود. حتما می‌دانید که این روزها دو نوع اسکلت برای ساختن ساختمان‌های مختلف استفاده می‌شود. یک نوع متداول و قدیمی همان اسکلت‌های آهنی است و نوع دیگر اسکلت بتنی، اگر می‌خواهید بدانید که اسکلت بتنی بهتر است یا اسکلت آهنی، باید بدانید مهندسان و معماران سر این قضیه دعوا دارند، اما در کل هر یک از انواع اسکلت مزایا و معایب خود را دارند که می‌توانید در مطلب زیر در این باره بیشتر بخوانید.
حتما بخوانید:
اسکلت بتنی یا آهنی؛ کدام یک بهتر است؟
اهمیت بتنی یا فلزی بودن اسکلت ساختمان در این مطلب این است که در میزان مصالح تاثیر گذارد است. در ادامه ما مهم‌ترین عوامل موثر بر محاسبه مصالح مورد نیاز ساختمان را با هم بررسی می‌کنیم و در ادامه لیست مصالح مورد نیاز ساختمان در قالب یک جدول برای شما منتشر خواهیم کرد:
عامل اول: ارتفاع ساختمان
هرچه ارتفاعت بیش، مصالحت بیشتر!
اولین عامل، تعداد طبقات ساختمانی است که شما می‌خواهید بسازید، مثلا در استان‌های شمالی بیشتر ساختمان‌های ویلایی نهایتا دو طبقه است؛ اما در شهرها تعداد طبقات ساختمان‌ها 4 طبقه به بالا است و از آنجایی که هرچه تعداد طبقات بیشتر شود، نیاز به مصالح بیشتری است بنابراین باید در محاسبات خود، میزان مصالح مورد نیاز در ساختمان سازی برای یک طبقه را در نظر گرفت و بعد آنرا به نسبت طبقات افزایش داد.
عامل دوم: کاربری ساختمان
بیمارستان می‌سازید یا خانه ویلایی؟
هر ساختمانی که ساخته می‌شود براساس نوع کاربری خود مجوز می‌گیرد بنابراین از آنجایی که همه ساختمان‌ها مسکونی نیست، بلکه بخش زیادی از آن‌ها را بیمارستان، مدرسه، ساختمان‌های اداری و غیره تشکیل می‌دهند بنابراین نوع مصالح و میزان آن‌ها متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال ساختمان یک مدرسه باید وزن بیشتری داشته باشد به همین خاطر میزان مصالح مورد نیاز این ساختمان بیشتر خواهد بود.
عامل سوم: جغرافیای ساختمان
در سیبری ساختمان می‌سازید یا در استوا؟!
عامل مهم دیگر، منطقه جغرافیایی ساختمان است. خیلی تفاوت به ساختمانی که در یک منطقه سردسیر ساخته می‌شود با ساختمانی که در منطقه‌ای گرمسیری ساخته می‌شود وجود دارد. از طرفی دیگر منطقه جغرافیایی تنها محدود به هوای آن منطقه نمی‌شود بلکه وضعیت زلزله خیز بودن آن هم اهمیت دارد. اگر ساختمان‌هایی که در ایران ساخته می‌شود، شبیه ساختمان‌های ژاپنی بود با یک زلزله هزاران نفر از مردم در شهرهای مختلف جان نمی‌دادند.
مصالح مورد نیاز برای ساخت یک ساختمان
با توجه به مطالبی که در بالا گفته شد حالا می‌توانیم لیست مصالح مورد نیاز ساختمان را شکل زیر تهیه کنیم:
گام اول- مقدار آهن مورد نیاز برای انواع اسکلت آهنی و بتنی
همانطور که گفتیم مصالح مورد نیاز برای ساختمان با اسکلت آهنی متفاوت از نوع بتنی است، حتی در ظاهر هم می‌توان متوجه شد که یک ساختمان بتنی نیاز به بتن بیشتر و یک ساختمان با اسکلت آهن، نیاز به آهن یا فولاد بیشتری دارد. در جدول زیر به تفکیک هر یک از مصالح مورد نیاز آورده شده است:
| محاسبه آهن مورد نياز ساختمان برای سازه با اسکلت آهنی | ||
| وزن آهن (بر متر مربع) | وضعیت مهاربندی | وضعیت وزن آرماتور |
| 45 تا 70 کیلوگرم | هم مرکز | بدون محاسبه وزن آرماتور |
| 50 تا 75 کیلوگرم | غیر هم مرکز | بدون محاسبه وزن آرماتور |
| 60 تا 110 کیلوگرم | مجهز به قاب خمشی معمولی | بدون محاسبه وزن آرماتور |
| 75 تا 120 کیلوگرم | مجهز به قاب خمشی ویژه | بدون محاسبه وزن آرماتور |
در جدول زیر محاسبه آهن مورد نیاز برای سازه با اسکلت بتنی است:
| محاسبه آهن مورد نياز ساختمان برای سازه با اسکلت بتنی | ||
| وزن آهن (بر متر مربع) | وضعیت مهاربندی | وضعیت وزن آرماتور |
| 35 تا 60 کیلوگرم | مجهز به قاب خمشی با دیوار برشی | بدون محاسبه وزن آرماتور |
| 40 تا 55 کیلوگرم | مجهز به قاب خمشی متوسط | بدون محاسبه وزن آرماتور |
| 45 تا 70 کیلوگرم | مجهز به قاب خمشی ویژه | بدون محاسبه وزن آرماتور |
گام دوم- محاسبه مصالح مورد نياز ساختمان برای آرماتور سقف
همانطور که می‌دانید برای افزایش مقاومت فشاری و کششی بتن به ویژه در قسمت‌هایی مثل سقف ساختمان، از آرماتوربندی استفاده می‌کنند. مصالح ساختمانی مورد نیاز برای این قسمت شامل آرماتورها است که در جدول زیر می‌بینید:
| لیست مصالح مورد نیاز ساختمان برای انواع سقف | |
| نوع سقف | وزن آهن (بر متر مربع) |
| تیرچه بلوکی | 6 تا 8 کیلوگرم |
| دال بتنی نوع تو پُر | 11 تا 17 کیلوگرم |
| کامپوزیتی | 9 تا 13 کیلوگرم |
