بتن ماده‌ای است که از ترکیب سیمان، آب و سنگ‌دانه‌ها درست می‌شود اما برخی مواد افزودنی نیز چاشنی بتن می‌شود که هریک خاصیت خود را دارند، یکی از این مواد افزودنی، انواع روان‌کننده‌های بتن هستند که ماده‌ای شیمیایی بوده و نقش آن در بتن در واقع افزایش اسلامپ، کاهش آب و روان کردن بتن است. در این مطلب ما می‌خواهیم توضیح مختصری درباره اینکه روان‌کننده بتن چیست بدهیم و درباره مزایا، معایب، انواع و خواص آن بگوییم.
روان‌کننده بتن چیست؟
روان‌کننده بتن ماده‌ای شیمیایی دارای ترکیبات لیگنوسولفونات است و همان‌طور که در بالا گفتیم آب بتن را کاهش داده و باعث افزایش اسلامپ و در نهایت روان شدن بتن می‌شود. خیلی‌ها ممکن است بگویند که با افزایش آب هم می‌توان بتن را روان کرد اما این افراد از این موضوع بی‌خبر هستند که روان‌کننده بتن خواص بتن را از بین نخواهد برد.
برای استفاده از روان‌کننده بتن باید از دستورالعمل‌های آیین‌نامه بتن ایران پیروی کرد و به میزان استاندارد این ماده شیمیایی بسنده کرد. حداکثر میزان استفاده از روان‌کننده بین دو رقم 1.5 تا 2 درصد می‌تواند باشد طبق آزمایش‌های به‌عمل‌آمده با اضافه‌کردن 2 درصد روان‌کننده به بتن حدود دوازده درصد از آب بتن کاسته خواهد شد بااین‌وجود باید توجه داشت که مقدار استفاده از روان‌کننده بتن باید بر اساس الگوهای آزمایش شده قبلی انجام شود تا بتن بهترین کیفیت را داشته باشد.
روان‌کننده بتن چه تأثیری در کیفیت بتن خواهد داشت؟
مهم‌ترین اثر این ماده، روان کردن بتن بدون ازدست‌دادن کیفیت آن است. در جدول زیر مهم‌ترین اثرات روان‌کننده بتن را می‌توانید مشاهده کنید.
| کاهش آب بتن | بالا بردن روانی و اسلامپ بتن |
| بالابردن مقاومت فشاری | پایین آوردن عیار سیمان |
| سهولت در پمپاژ کردن بتن | قابل استفاده برای مقاطع کوچک بتن‌ریزی |
| نفوذپذیری بالای بتن در حفره‌ها و سوراخ‌ها | مناسب برای بتن‌هایی با سنگ‌دانه‌های مختلف |
بررسی مزایا و معایب استفاده از روان‌کننده بتن
یکی از مراحل بتن‌ریزی، ویبره کردن آن به‌وسیله شیلنگ ویبراتور است، اگر از روان‌کننده بتن استفاده شده باشد، فرایند ویبره کردن بهتر صورت خواهد پذیرفت بنابراین در نتیجه کار شاهد خواهیم بود که بتن به‌خوبی متراکم شده است. بااین‌حال اگر از روان‌کننده بتن بیشتر از اندازه استاندارد استفاده کنید ممکن است چند مشکل برای شما به وجود بیاید که عبارت است از:
- بالا آمدن شیره بتن یا آب انداختن آن
- کاهش چسبندگی بتن
اگر شیره بتن بالا بیاید احتمالاً شما در فرایند ویبره کردن آن نیز دچار مشکل خواهید شد؛ از طرفی بتن شما دیرتر خشک شده و ممکن است ترک‌هایی در لایه‌های مختلف بردارد؛ بنابراین باید به موارد استفاده از روان‌کننده بتن توجه کرد.
نکته: افزودن روان‌کننده بتن باعث ایجاد خلل و فرج‌هایی در بتن خواهد شد که حتماً نیاز است برای برطرف‌کردن آن از شیلنگ ویبراتور استفاده کنید؛ استفاده از یک شیلنگ ویبراتور مکانیکی به‌راحتی این حباب‌های ایجاد شده را از بین خواهد برد.
انواع روان‌کننده بتن کدام است؟
روان کننده‌های بتن به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- روان‌کننده نوع A یا کاهنده: این روان‌کننده باعث کاهش میزان آب بتن خواهد شد.
- روان‌کننده نوع B: این روان‌کننده باعث کندگیر شدن بتن خواهد شد.
- روان‌کننده نوع E: این روان‌کننده باعث کاهش میزان آب بتن و بالارفتن سرعت خشک‌شدن آن خواهد شد.
روان‌کننده بتن قیمت متفاوتی باتوجه‌به نوع آن که در بالا ذکر شد دارد. برای به‌دست‌آمدن بهترین نتیجه حتماً باید طرز استفاده روان‌کننده بتن که در آیین‌نامه بتن ایران آمده است را بدانید. موارد استفاده از روان‌کننده بتن باتوجه‌به شرایط آب‌وهوایی و نوع بتن متفاوت خواهد بود و این عوامل موجب تغییر در درصد اختلاط روان‌کننده بتن خواهد شد.
