برای اینکه پمپ آب خانگی به خوبی کار کند باید خازن آن سالم باشد، خازن در واقع منبع ذخیره انرژی الکتریکی برای پمپ آب خانگی است که به ویژه در هنگام استارت زدن نقش موثری ایفا می‌کند به گونه‌ای که اگر این قسمت سالم نبوده و به درستی کار نکند، پمپ آب اصلا روشن نخواهد شد. این قطعه را باید به صورت دوره‌ای بازدید کرده و پس از مدتی آنرا تعویض کنید، اگر بخواهیم نقش خازن در پمپ آب خانگی را به چیزی تشبیه کنیم می‌توانیم آنرا با نقش باتری برای ساعت دیواری مقایسه کنیم. همانگونه که ساعت دیواری برای کار کردن نیاز به نیروی الکتریکی دارد که آنرا از باتری تامین می‌کند و بعد از مدتی نیز باید باتری را تعویض کنید، پمپ آب خانگی نیز برای شروع و ادامه کار نیاز به نیروی الکتریکی داشته که آنرا از نیروی ذخیره شده داخل خازن تامین کرده و بعد از مدتی نیز باید خازن را تعویض کنید. در این مطلب می‌خواهیم به صورت کامل هرآنچه درباره این قطعه از جمله قیمت خازن پمپ آب خانگی، تعویض خازن پمپ آب خانگی و کار خازن در پمپ آب خانگی را باید بدانید را توضیح دهیم و هرگاه لازم شد خودتان به راحتی و در عرض چند دقیقه آنرا تعویض کنید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
خازن چیست و چه وظیفه‌ای در پمپ آب خانگی دارد؟
خازن در تمام وسایل الکتریکی وجود دارد، وظیفه خازن این است که بار الکتریکی را درون خود ذخیره کرده و دارای دو هادی الکتریکی است. هر یک از هادی‌ها را صفحه خازن می‌گویند که از برخی فلزات ساخته می‌شوند. خازن پمپ آب خانگی تکفاز نیز در قسمتی از دستگاه به نام جعبه ترمینال تعبیه شده شده است. خازن بین دو سیم پیچی اصلی و کمکی دستگاه اختلاف فازی ایجاد کرده و به این صورت موتور شروع به گردش می‌کند.
انواع خازن پمپ آب خانگی کدام است؟
خازن پمپ آب خانگی در دو نوع تولید می‌شود که هر دو نوع داخل پمپ تعبیه شده است:
- خازن راه‌انداز یا خازن استارتر
- خازن یکسره یا دائم کار
خازن راه انداز یا استارتر
این خازن همانگونه که از نام آن پیداست برای زمانی است که پمپ آب می‌خواهد شروع به کار کند، در این زمان پمپ از انرژی ذخیره شده داخل خازن استفاده کرده و روشن می‌شود. اگر این قطعه خراب باشد، پمپ آب خانگی روشن نخواهد شد. حجم و اندازه خازن استارتر بزرگتر از نوع خازن مداوم کار است و با ولتاژهای بزرگتری طراحی و تولید می‌شوند. در واقع نقش خازن استارتر یا شروع کننده برای پمپ آب موقتی است و بعد از روشن شدن پمپ آب خانگی، از مدار خارج می‌شود؛ چراکه اگر خازن استارتر بخواهد به صورت مداوم کار کند خراب خواهد شد. برای خارج شدن خازن استارتر از مدار، کلاجی تعبیه شده که بعد از آنکه الکتروموتور پمپ آب روشن شد، آنرا از مدار خارج می‌کند.
خازن یکسره یا دائم کار
بعد از اینکه پمپ آب خانگی روشن شد و شروع به کار کرد، از این به بعد خازن یکسره که به آن خازن مداوم کار نیز گفته می‌شود وارد مدار شده و دستگاه انرژی خود را از این قطعه تامین می‌کند. این خازن در مقایسه با خازن شروع‌کننده کوچکتر و ولتاژ آن نیز کمتر است، اما عمر مفید و راندمان کاری بالاتری نسبت به خازن‌های استارتر دارند.
معمولا انواع پمپ آب خانگی دارای خازن شروع کننده هستند نه خازن یکسره، با این حال برخی از برندها وجود دارند که دارای هر دو نوع خازن هستند، لازم به یادآوری است که انواع پمپ آب‌های صنعتی نیز از خازن‌های یکسره بهره می‌برند.
چه زمانی باید خازن پمپ آب خانگی را تعویض کنیم؟
همانگونه که گفتیم خازن مانند باتری برای ساعت است، بنابراین بعد از طی یک مدت باید تعویض شود، علت تعویض آن نیز این است که خازن خالی کرده و دیگر غیرقابل استفاده خواهد شد. از آنجایی که قیمت خازن پمپ آب خانگی چندان زیاد نیست، بهتر است حتما به صورت دوره‌ای و قبل از آنکه پمپ از کار بیافتد این قطعه را تعویض کنید. در جدول زیر چک لیست تعویض و بازدید خازن را آورده‌ایم:
| بازدیده دوره‌ای | تعویض دوره‌ای |
| هر شش ماه یک بار | هر یک سال یکبار |
اگر نسبت به تعویض خازن استارتر پمپ آب خانگی بی‌توجه باشید، زمانیکه خازن خالی می‌کند و به حداقل راندمان کاری خود می‌رسد، پمپ آب برای روشن شدن به سختی برخواهد خورد و دیرتر استارت می‌خورد که همین امر باعث بالا رفتن حرارت پمپ و احتمالا سوختگی آن خواهد شد. در جدول زیر علائمی که نشان‌دهنده خرابی خازن از است را مشاهده می‌کنید:
| ۱- سخت استارت خوردن پمپ آب خانگی | ۲- ایجاد حفره و سوراخ روی بدنه خازن پمپ آب |
| ۳- متورم شدن خازن | ۴- سولفاته کردن خازن پمپ آب |
| ۵- تغییر رنگ خازن | ۶- بیرون ریختن مواد داخل خازن |
مراحل تعویض خازن پمپ آب خانگی در ۲ دقیقه
- جریان برق پمپ آب خانگی را قطع کنید
- جعبه ترمینال پمپ آب خانگی که روی دستگاه تعبیه شده است را باز کنید، این جعبه دارای چهار عدد پیچ چهارسو است که باید به وسیله یک پیچ گوشتی چهارسو آن‌ها را باز کنید.
- خازن (که معمولا به رنگ سفید است) دارای سیم‌های اتصال به پمپ آب خانگی است، آن‌ها را از پمپ جدا کنید. دو عدد سیم به خازن متصل است، به خاطر داشته باشید کدام سیم برای کدام قسمت است تا برای اتصال خازن نو و جدید دقیقا سیم‌ها را در جای درست نصب کنید.
- سیم‌ها را طبق همان الگویی که در بالا گفتیم نصب کرده و آنرا درون جعبه ترمینال قرار دهید.
- درپوش جعبه ترمینال را بسته و پیچ‌های آنرا سفت کنید.
- جریان برق را وصل کرده و پمپ را روشن کنید.
بعد از نصب خازن جدید زمانی که پمپ می‌خواهد شروع به کار کند راحت‌تر استارت خورده و صدای کمتری از خود تولید می‌کند. قیمت خازن استارتر ناچیز است اما سالم بودن آن تضمین کننده سلامتی پمپ آب خانگی شما است که هزینه زیادی برای خرید آن کرده‌اید.
