اگر پمپ آب دارید اما نمی‌دانید ست کنترل چیست و چه کاربردی دارد، بی‌درنگ تا انتهای این مطلب را مطالعه کنید چون قلب پمپ شما است و حتما باید آنرا تهیه کنید. این دستگاه یکی از محصولات بسیار پرفروش است که اکثر ساکنان آپارتمان‌ها و ساختمان‌های چندطبقه از جمله مشتریان ثابت این محصول هستند. با ما همراه باشید تا درباره اینکه کلید اتوماتیک پمپ آب خانگی و کار آن چیست بیشتر توضیح دهیم.
ست کنترل چیست و چه کاربردی دارد؟
ست کنترل یا کلید اتومات دیجیتال پمپ آب خانگی چند سالی است که رونق زیادی گرفته است، پیش‌ازاین از کلید اتومات مکانیکی و مخزن تحت‌فشار استفاده می‌شد که با تولید کلید اتومات، تقریباً استفاده از مخزن تحت‌فشار کاهش یافت.
بااین‌حال مخزن تحت‌فشار نیز گرچه کمتر استفاده می‌شود؛ اما در برخی ساختمان‌ها استفاده از مخزن بهتر است تا ست کنترل.
اسم واقعی ست کنترل چیست و در ایران به چه نامی شناخته می‌شود؟
بهتر است ابتدا از نام واقعی این دستگاه صحبت کنیم، اگرچه در ایران این محصول پرفروش با نام «ست کنترل» شناخته می‌شود اما در زبان انگلیسی به آن automatic digital switch یا کلید اتومات دیجیتال پمپ آب گفته می‌شود.
پس نام فنی و واقعی ست کنترل، کلید اتومات دیجیتال است، اما ازآنجایی‌که بسیاری از مردم، این قطعه الکتریکی را با نام ست کنترل می‌شناسند ما هم از این نام استفاده می‌کنیم اما هرجا این دو اصطلاح را در متن دیدید معنی آن یکی است. پس هیچ تفاوتی بین کلید اتومات دیجیتال یا ست کنترل وجود ندارد و هر دوی آن‌ها یک معنی می‌دهند.
کاربرد کلید اتوماتیک پمپ آب چیست؟
این سوال کلید راهگشای شما و پایه ابتدایی برای خرید یا عدم خرید ست کنترل است. از کلید اتومات فقط و فقط برای جاهایی می‌توان استفاده کرد که آب ورودی به پمپ آب خانگی فشار داشته باشد. در مثال‌های زیر منظور از فشار داشتن آب را توضیح خواهیم داد.
مثال 1: فرض کنید پمپی برای یک واحد مسکونی در تهران خریداری کرده‌اید، از آنجایی که آب شهری خودش حدود 1.5 الی 2.5 فشار دارد بنابراین آبی که به پمپ وارد می‌شود دارای فشار است ازاین‌رو برای این پمپ می‌توان از ست کنترل یا کلید اتومات دیجیتال استفاده کرد.
مثال 2: فرض کنید پمپ آبی برای یک قطعه زمین در روستاهای دماوند خریداری کرده‌اید که آب مصرفی آن در داخل یک تانکر یا منبع آب ذخیره شده و هیچ‌گونه لوله‌کشی شهری وجود ندارد. ازآنجایی‌که این آب فاقد فشار است یعنی فشار آن صفر است بنابراین نمی‌توانید از ست کنترل برای آن بهره ببرید.
| آب ورودی به پمپ دارای فشار است (مثل آب شهری) | می‌توان از ست کنترل استفاده کرد | + |
| آب ورودی به پمپ فاقد فشار است (مانند آب داخل استخر) | نمی‌توان از ست کنترل استفاده کرد | – |
نکته مهم |کارشناس فنی ابزارینو می‌گوید:
برخی به اشتباه فکر می‌کنند اگر منبع آب را بالاتر از پمپ آب خانگی نصب کنند آب ورودی به پمپ دارای فشار خواهد شد و در این صورت می‌توان از ست کنترل استفاده کرد در صورتی که این فکر اشتباهی است که حتی برخی از فروشندگان و نصاب‌ها نیز دچار این اشتباه می‌شوند اما بد نیست بدانید هر قدر هم مخزن یا منبع آب را بالاتر از پمپ نصب کنید در نهایت فشار آب برای مصرف‌کننده 0 خواهد بود نه حتی نیم بار!
منظور از اینکه می‌گوییم فشار آب برای مصرف‌کننده صفر خواهد بود به این معنی است که با بالاتر نصب کردن مخزن آب نسبت به پمپ، آب ورودی به پمپ دارای فشار خواهد بود اما این فشار برای مصرف‌کننده معادل رقم صفر است. برای درک بهتر این موضوع به تصویر زیر نگاه کنید.
با دیدن تصویر بالا نکات زیر به دست می‌آید:
- بالاتر نصب کردن مخزن آب تفاوتی در فشار آب برای مصرف‌کننده ایجاد نخواهد کرد.
- متراژ یا ارتفاع نصب نیز هیچ تفاوتی در فشار آب برای مصرف‌کننده نخواهد داشت، چه یک متر و چه 100 متر مخزن را بالاتر از پمپ آب نصب کنید بازهم فشار برای مصرف‌کننده معادل صفر خواهد بود بنابراین ست کنترل عمل نخواهد کرد.
- حداقل فشار زمانی که شیر آب را باز می‌کنید باید نیم (0.5) بار باشد تا ست کنترل عمل کند اما در بهترین حالت این فشار زمانی که مخزن را بالای پشت‌بام نصب کنید معادل (0.3) بار است.
- کم یا زیادشدن آب داخل مخزن تأثیری در فشار ورودی به پمپ و همچنین فشار آب برای مصرف‌کننده نخواهد داشت، یعنی اگر مخزن شما 200 لیتر باشد یا 2000 لیتر، مخزن پر باشد یا نیمه پر یا خالی، در همه حالت‌ها فشار برای مصرف‌کننده صفر است و کلید اتومات دیجیتال کار نمی‌کند.
برای اینکه درباره این موضوع بیشتر بدانید حتما مقاله نحوه نصب ست کنترل روی پمپ را مطالعه کنید.
تست – از کجا بفهمیم می‌توان از ست کنترل استفاده کرد یا نه؟
شیر آب را بدون پمپ باز کنید، اگر از شیر، آب آمد یعنی می‌توانید ست کنترل نصب را کنید؛ اما اگر بدون پمپ هیچ آبی از شیر نیامد یعنی شما نمی‌توانید از کلید اتومات دیجیتال استفاده کنید.
| بدون پمپ از شیر، آب می‌آید | می‌توانید ست کنترل نصب کنید | + |
| بدون پمپ از شیر، آب نمی‌آید | نمی‌توانید ست کنترل نصب کنید | – |
با این توضیح حتی اگر بهترین ست کنترل پمپ آب را هم خریداری کنید برای شما کارایی چندانی نخواهد داشت، توصیه ما این است حتما درباره تعداد طبقات و واحدها و همچنین فشار آب منطقه به فروشنده توضیحات لازم را ارائه کنید.
کار ست کنترل چیست (توضیح سیکل کاری)
همان گونه که در بالا هم توضیح دادیم، ست کنترل زمانی کار میکند که حداقل 0.5 بار فشار از داخل آن رد شود، داخل ست کنترل قطعه‌ای به نام فلوسوئیچ وجود دارد که وقتی این میزان فشار آب از آن عبور کند، فعال شده و پمپ را روشن میکند.
حالا در صورتی که فشار آبی که از فلوسوئیچ رد می‌شود زیر 0.5 بار (مثلاً 0.2 بار یا 0.3 بار) باشد کلید اتومات دیجیتال عمل‌نکرده، بنابراین پمپ روشن نخواهد شد. تستی که در بالا ذکر کردیم را انجام دهید تا متوجه شوید می‌توانید از ست کنترل استفاده کنید یا خیر.
نکته | کارشناس ابزارینو می‌گوید:
به تازگی ست کنترل‌هایی آمده است که به صورت اتومات می‌تواند با توجه به میزان فشار آب و طبقات ساختمان، تنظیم شود. برای اطلاع از این محصول حتما با ابزارینو تماس گرفته تا اطلاعات کاملی در اختیار شما قرار دهند. شماره تماس: 33903380
ست کنترل تا چه ارتفاعی را ساپورت میکند؟
برخی فکر می‌کنند وقتی یک ست کنترل روی پمپ آب نصب کردند دیگر همه چیز تمام است و یک برج 100 طبقه‌ای را هم می‌توانند آبرسانی کنند!
در صورتی که ست کنترل‌های متداولی که در بازار به فروش می‌رسند نهایتاً تا 35 متر ارتفاع را ساپورت می‌کنند. این میزان نیز بستگی به فشار آب در منطقه شما دارد.
مثلاً اگر فشار آب شهری در منطقه شما 2.5 بار باشد، ست کنترل تا 20 متر ارتفاع را ساپورت میکند اما اگر فشار 1.5 بار شود بیش از 10 متر ارتفاع نباید از ست کنترل انتظار داشته باشید. حالا اگر فشار آب روی 3.5 و 4 بار رفت، می‌توان روی ارقام 30 و 35 متر هم حساب باز کرد.
توجه |نکته‌ای که شاید ندانید:
به لحاظ فنی اعداد و ارقامی که برای ست کنترل در مشخصات فنی آن درج می‌شود، اعداد و ارقام آزمایشگاهی است یعنی این میزان در آزمایشگاه با شرایط استاندارد ثبت شده است. [پاراگراف زیر را بخوانید]
یک نکته فنی درباره میزان ارتفاعی که یک ست کنترل می‌تواند ساپورت کند وجود دارد که عبارت است از اینکه معمولاً فشار آب سیستم آب شهری بین 1.5 تا 2.5 بار است و هر یکبار فشار آب معادل 10 متر ارتفاع است.
حالا اگر طبقه سوم یک ساختمان را در نظر بگیریم که در ارتفاع 10 متری واقع شده است، باید بدانید از این 1.5 بار فشار آب، یکبار از آن برای غلبه بر این 10 متر صرف خواهد شد، 0.5 بار دیگر هم فشار پشت شیر آب خواهد شد بنابراین زمانی که شیر آب را باز می‌کنید 0.5 بار فشار دارد که همین امر باعث فعال‌شدن است کنترل و در نتیجه روشن شدن پمپ آب خانگی خواهد شد.
حالا اگر ارتفاع 20 متری همین ساختمان را در نظر بگیریم، حداقل فشار آب باید 2.5 بار باشد که 2 بار آن صرف غلبه بر 20 متر ارتفاع شده و نیم بار آن پشت شیر باشد تا ست کنترل عمل کند. برای اینکه ریسک نکنید همواره بین 0.2 تا 0.5 بار بیشتر در نظر بگیرید و مطابق جدول زیر عمل کنید.
| فشار آب شهری | ارتفاع مناسب |
| 3 بار | 25 متر |
| 2.5 بار | 15 متر |
| 2 بار | 10 متر |
| 1.5 بار | 7 متر |
مزایای استفاده از ست کنترل یا کلید اتومات چیست؟
با تولید کلید اتومات دیجیتال یا ست کنترل، تقریباً می‌توان گفت استفاده از مخزن انبساط به جز مواردی خاص کنار گذاشته شد، مهم‌ترین مزیت این دستگاه نیز بی‌دردسر بودن آن است.
کسانی که از مخزن تحت‌فشار یا اتومات مکانیکی استفاده کرده‌اند، سختی کار با آن از جمله تنظیم مداوم باد، سوراخ شدن، ترکیدگی و مواردی از این قبیل را درک کرده‌اند و از مصائب و مشکلات آن خبر دارند، این در حالی است که ست کنترل هیچ یک از این معایب را ندارد.
در جدول زیر می‌توانید مهم‌ترین مزایای این دستگاه پرفروش و محبوب را مشاهده کنید:
| ردیف | مزیت | توضیحات |
| 1 | عمر مفید بالا | برخلاف مخزن تحت‌فشار که دائماً باید باد آن را تنظیم یا تیوپ آن را هر یک سال یکبار به علت سوراخ شدن یا ترکیدگی تعویض کنید، ست کنترل را یکبار بخرید و سال‌ها با آن کار کنید. |
| 2 | بی‌نیاز به شیر بایپس درهنگام قطعی برق | در اتومات مکانیکی وقتی برق قطع می‌شود و پمپ از کار میافتد برای اینکه آب به مصرف‌کننده برسد باید شیر بایپس را باز کرد درحالی‌که برای ست کنترل در شرایط قطعی برق نیازی به بازکردن شیر بایپس نیست. |
| 3 | فشار ثابت آب | تا زمانی که آب را باز بگذارید فشار آب ثابت خواهد بود و دچار نوسان نخواهد شد درحالی که در مخزن تحت‌فشار اگر آب دائماً باز باشد پمپ خاموش و روشن خواهد شد. |
| 4 | عدم وابستگی به مخزن تحت فشار | ست کنترل بدون مخزن انبساط کار میکند درحالی‌که اتومات مکانیکی بدون این مخزن به‌هیچ‌عنوان توان کارکردن ندارد. |
| 5 | سرعت خاموش کردن پمپ در هنگام قطعی آب | خوبی ست کنترل این است که وقتی آب قطع شود حداکثر تا 10 ثانیه بعد از قطعی، پمپ خاموش می‌شود. این کار از سوختن پمپ جلوگیری میکند درحالی‌که در مخزن تحت‌فشار پمپ آن‌قدر خشک کار میکند که می‌سوزد. |
| 6 | افزایش دبی (آبدهی) | مهم‌ترین علت استفاده از ست کنترل، بهبود وضعیت آبدهی است که در مقایسه با مخزن تحت‌فشار حدوداً 25 درصد راندمان کاری بهتری دارد. |
| 7 | تنظیم آسان | کل فرایند تنظیم اتوماتیک پمپ آب خانگی همان چیزی بود که در قسمت قبل توضیح دادیم (حتی برخی مدل‌ها نیاز به همین تنظیم را هم ندارند) درحالی‌که تنظیم منبع انبساط کار دشواری است. |
معایب کلید اتوماتیک پمپ آب چیست؟
از قدیم گفته‌اند گل بی‌عیب خداست! هر وسیله‌ای علاوه بر مزیت‌ها، معایبی هم دارد، حتی ممکن است همان مزیت ست کنترل برای یک ساختمان، برای ساختمان دیگر عیب به شمار بیاید، بنابراین مزایا و معایب به نوع کاربری از وسایل نیز ارتباط پیدا می‌کنند.
ما معایب این سیستم یعنی سیستم اتومات دیجیتال پمپ آب خانگی در مقایسه با سایر سیستم‌ها از جمله اتومات مکانیکی ناچیز و انگشت‌شمار است که در جدول زیر می‌توانید آن‌ها را ببینید:
| ردیف | مزیت | توضیحات |
| 1 | غیرقابل‌استفاده برای آب‌های بدون فشار | ست کنترل برای آب تانکرها، چاه، استخر و مواردی ازاین‌قبیل که فشار ندارد غیرقابل‌استفاده است و تنها برای آب‌هایی که حداقل 0.5 بار فشار داشته باشد مناسب است مثل آب شهری. |
| 2 | استهلاک بالای بلبرینگ پمپ | تا زمانی که آب باز باشد ست کنترل پمپ را روشن نگه می‌دارد که همین امر باعث داغ شدن نافی و استهلاک بلبرینگ خواهد شد. |
| 3 | غیرفعال‌شدن در هنگام افت فشار آب | با کاهش فشار آب‌لوله‌کشی، ست کنترل دیگر عمل نمی‌کند برای همین مجبور به قطع و وصل کردن برق یا ریست کردن ست کنترل هستید تا پمپ کار کند. |
عالی بود اما بنده در دماوند که ارتفاع تانکر از زمین نیم متر است بخوبی اتومات میکنه
مقاله شمارو خوندم مفید بود ولی یک اشتباه وجود داشت اینکه حتما در مصرف کننده باید ۰.۵بار فشار باشد تا اتومات عمل کند درست نیست بنده پمپ اب معمولی رو با اتومات سر چاه نصب کردم و در شیر اب نصرفی بعد از پمپ به محض باز شدن اتومات عمل میکند یعنی اگر در شیر مصرفی ۰.۰۱بار هم خروجی باشد اتومات عمل میکند و یک سوال بنده از شما که دارم ؟بنده یک اتومات طراحی کردن بدون نیاز به لوازم اتومات مکانیکی و بدون نیاز به اتومات سنسوری و ... با استحلاک پایین و کارایی بهتر ایا شرکت شما برای تولید ان مشارکت و همکاری میکند یا نه